"ᠻᠦᠯᠣᠨ ᠊ᠤ ᠬᠠᠤᠯᠢ"-ны өөр хувилбарууд
ᠻᠦᠯᠣᠨ ᠊ᠤ ᠬᠠᠤᠯᠢ (засварлах)
21:04, 29 Долоодугаар сар 2020-ий байдлаарх засвар
, 29 Долоодугаар сар 2020Edit
(Edit) |
(Edit) |
||
| 4-р мөр: | 4-р мөр: | ||
ᠴᠡᠭ ᠬᠡᠮᠵᠢᠶ ᠡ᠋ ᠲᠡᠢ ᠬᠣᠶᠠᠷ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠦ᠋ᠨ ᠸᠠᠻᠦ᠋ᠦᠮ ᠳ᠋ᠠᠬᠢ ᠬᠠᠷᠢᠯᠴᠠᠨ ᠦᠢᠯᠡᠴᠢᠯᠡᠯ ᠦ᠋ᠨ ᠬᠦᠴᠦ ᠬᠣᠶᠠᠷ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠢ ᠬᠣᠯᠪᠤᠭᠰᠠᠨ ᠰᠢᠯᠤᠭᠤᠨ ᠱᠤᠭᠤᠮ ᠦ᠋ᠨ ᠳᠠᠭᠠᠭᠤ ᠴᠢᠭᠯᠡᠬᠦ ᠪᠠ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠦ᠋ᠳ ᠦ᠋ᠨ ᠬᠡᠮᠵᠢᠶ ᠡ᠋ ᠲᠡᠢ ᠰᠢᠭᠤᠳ ᠬᠠᠮᠢᠶᠠᠷᠤᠯ ᠲᠠᠢ᠂ ᠲᠡᠳᠡᠭᠡᠷ ᠦ᠋ᠨ ᠬᠣᠭᠣᠷᠣᠨᠳᠤ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠵᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠤᠷᠪᠠᠭᠤ ᠬᠠᠮᠢᠶᠠᠷᠤᠯ ᠲᠠᠢ ᠪᠠᠢᠢᠨ ᠠ᠋᠃ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠦ᠋ᠳ ᠦ᠋ᠨ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭ ᠥᠭᠡᠷ ᠡ᠋ ᠪᠠᠢᠢᠪᠠᠯ ᠡᠨᠡ ᠬᠦᠴᠦ ᠨᠢ ᠲᠠᠲᠠᠯᠴᠠᠬᠤ ᠬᠦᠴᠦ ᠪᠠᠢᠢᠨ ᠠ᠋᠂ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠦ᠋ᠳ ᠦ᠋ᠨ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭ ᠠᠳᠠᠯᠢ ᠪᠠᠢᠢᠪᠠᠯ ᠲᠦᠯᠬᠢᠯᠴᠡᠬᠦ ᠬᠦᠴᠦ ᠪᠠᠢᠢᠨ ᠡ᠋᠃ <br> | ᠴᠡᠭ ᠬᠡᠮᠵᠢᠶ ᠡ᠋ ᠲᠡᠢ ᠬᠣᠶᠠᠷ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠦ᠋ᠨ ᠸᠠᠻᠦ᠋ᠦᠮ ᠳ᠋ᠠᠬᠢ ᠬᠠᠷᠢᠯᠴᠠᠨ ᠦᠢᠯᠡᠴᠢᠯᠡᠯ ᠦ᠋ᠨ ᠬᠦᠴᠦ ᠬᠣᠶᠠᠷ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠢ ᠬᠣᠯᠪᠤᠭᠰᠠᠨ ᠰᠢᠯᠤᠭᠤᠨ ᠱᠤᠭᠤᠮ ᠦ᠋ᠨ ᠳᠠᠭᠠᠭᠤ ᠴᠢᠭᠯᠡᠬᠦ ᠪᠠ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠦ᠋ᠳ ᠦ᠋ᠨ ᠬᠡᠮᠵᠢᠶ ᠡ᠋ ᠲᠡᠢ ᠰᠢᠭᠤᠳ ᠬᠠᠮᠢᠶᠠᠷᠤᠯ ᠲᠠᠢ᠂ ᠲᠡᠳᠡᠭᠡᠷ ᠦ᠋ᠨ ᠬᠣᠭᠣᠷᠣᠨᠳᠤ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠵᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠤᠷᠪᠠᠭᠤ ᠬᠠᠮᠢᠶᠠᠷᠤᠯ ᠲᠠᠢ ᠪᠠᠢᠢᠨ ᠠ᠋᠃ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠦ᠋ᠳ ᠦ᠋ᠨ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭ ᠥᠭᠡᠷ ᠡ᠋ ᠪᠠᠢᠢᠪᠠᠯ ᠡᠨᠡ ᠬᠦᠴᠦ ᠨᠢ ᠲᠠᠲᠠᠯᠴᠠᠬᠤ ᠬᠦᠴᠦ ᠪᠠᠢᠢᠨ ᠠ᠋᠂ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠦ᠋ᠳ ᠦ᠋ᠨ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭ ᠠᠳᠠᠯᠢ ᠪᠠᠢᠢᠪᠠᠯ ᠲᠦᠯᠬᠢᠯᠴᠡᠬᠦ ᠬᠦᠴᠦ ᠪᠠᠢᠢᠨ ᠡ᠋᠃ <br> | ||
ᠱᠠᠷᠯᠢ ᠻᠦᠯᠣᠨ (Charles Coulomb) 1785 ᠣᠨ ᠳ᠋ᠤ ᠨᠡᠭᠡᠭᠡᠵᠡᠢ᠃<ref>Сивухин Д. В. Общий курс физики. — М.: Физматлит; Изд-во МФТИ, 2004. — Т. III. Электричество. — С. 17. — 656 с. — ISBN 5-9221-0227-3</ref> | ᠱᠠᠷᠯᠢ ᠻᠦᠯᠣᠨ (Charles Coulomb) 1785 ᠣᠨ ᠳ᠋ᠤ ᠨᠡᠭᠡᠭᠡᠵᠡᠢ᠃<ref>Сивухин Д. В. Общий курс физики. — М.: Физматлит; Изд-во МФТИ, 2004. — Т. III. Электричество. — С. 17. — 656 с. — ISBN 5-9221-0227-3</ref> | ||
ᠻᠦᠯᠣᠨ ᠤ ᠬᠠᠤᠯᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠰᠻᠠᠯᠠᠷ ᠲᠡᠭᠰᠢᠳᠬᠡᠯ᠄<br><br> | |||
{{Horizontal}}<br><br><br> | |||
<big><big><i><b> | |||
F = k<sub>e</sub>·q<sub>1</sub>q<sub>2</sub>/r<sup>2</sup>, | |||
</b></i></big></big>{{Z}}<br> | |||
{{Horizontal}}<i><b> | |||
q<sub>1</sub> | |||
</b></i>{{Z}} | |||
ᠪᠠ | |||
{{Horizontal}}<i><b> | |||
q<sub>2</sub> | |||
</b></i><br>{{Z}} | |||
ᠨᠢ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠦ᠋ᠳ ᠦ᠋ᠨ ᠬᠡᠮᠵᠢᠶ ᠡ᠋᠂ | |||
{{Horizontal}}<i><b><big> | |||
r | |||
</big></b></i>{{Z}} | |||
ᠨᠢ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠦ᠋ᠳ ᠦ᠋ᠨ ᠬᠣᠭᠣᠷᠣᠨᠳᠤ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠵᠠᠢ᠃ <br> | |||
{{Horizontal}}<i><b> | |||
k<sub>e</sub> | |||
</b></i>{{Z}} | |||
ᠨᠢ ᠻᠦᠯᠣᠨ ᠤ ᠲᠣᠭᠲᠠᠮᠠᠯ᠄ <br><br> | |||
{{Horizontal}}<i><b><br><br><br> | |||
k<sub>e</sub> = 1/4πε<sub>0</sub> | |||
</b><br> | |||
≈ 8.9875517923(14)×109 kg⋅m<sup>3</sup>⋅s<sup>−4</sup>⋅A<sup>−2</sup>.</i><ref>Huray, Paul G. (2010). Maxwell's equations. Hoboken, NJ: Wiley. ISBN 0470542764</ref>{{Z}} <br> | |||
{{Horizontal}}<i><b> | |||
ε<sub>0</sub> | |||
</b></i>{{Z}} | |||
ᠨᠢ ᠸᠠᠻᠦ᠋ᠦᠮ ᠳᠠᠬᠢ ᠴᠠᠬᠢᠯᠭᠠᠨ ᠨᠡᠪᠲᠡᠷᠡᠭᠦᠯᠬᠦ ᠴᠢᠳᠠᠪᠤᠷᠢ ᠪᠥᠭᠡᠳ 8.85418781762039·10<sup>-12</sup>F/m ᠲᠡᠦ ᠲᠡᠩᠴᠡᠭᠦᠦ᠃ <br> | |||
ᠻᠦᠯᠣᠨ ᠤ ᠬᠠᠤᠯᠢ ᠨᠢ ᠨᠧᠸᠲ᠋ᠣᠨ ᠤ ᠪᠦᠬᠢ ᠶᠢᠷᠲᠢᠨᠴᠦ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠲᠠᠲᠠᠯᠴᠠᠯ ᠦ᠋ᠨ ᠬᠠᠤᠯᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠠᠳᠠᠯᠢ ᠤᠷᠪᠠᠭᠤ ᠻᠸᠠᠲᠷᠠᠲ᠋ ᠵᠡᠷᠭᠡ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠬᠠᠤᠯᠢ ᠪᠢᠯᠡ᠃<br> | |||
ᠭᠡᠬᠦ ᠳ᠋ᠤ ᠪᠡᠨ ᠲᠠᠲᠠᠯᠴᠠᠯ ᠦ᠋ᠨ ᠬᠦᠴᠦ ᠢᠮᠠᠭᠲᠠ ᠬᠠᠷᠢᠯᠴᠠᠨ ᠲᠠᠲᠠᠬᠤ ᠬᠦᠴᠦ ᠪᠠᠢᠢᠳᠠᠭ ᠪᠣᠯ ᠴᠠᠬᠢᠯᠭᠠᠨ ᠰᠲ᠋ᠠᠲ᠋ᠢᠻ ᠬᠦᠴᠦ ᠨᠢ ᠬᠠᠷᠢᠯᠴᠠᠨ ᠲᠠᠲᠠᠬᠤ᠂ ᠡᠰᠡᠪᠡᠯ ᠬᠠᠷᠢᠯᠴᠠᠨ ᠲᠦᠯᠬᠢᠬᠦ ᠬᠦᠴᠦ ᠪᠠᠢᠢᠳᠠᠭ᠃ | |||
=ᠲᠦᠯᠬᠢᠭᠦᠷ ᠦᠭᠡᠰ= | =ᠲᠦᠯᠬᠢᠭᠦᠷ ᠦᠭᠡᠰ= | ||
{{Horizontal}} | {{Horizontal}} | ||
Coulomb's law<br> | |||
electrostatics<br> | |||
electric charge<br> | |||
permittivity<br> | |||
закон Кулона<br> | |||
электростатика<br> | |||
заряд<br> | |||
электропроницаемость | |||
=ᠡᠬᠢ ᠰᠤᠷᠪᠤᠯᠵᠢ= | =ᠡᠬᠢ ᠰᠤᠷᠪᠤᠯᠵᠢ= | ||
{{Horizontal}} | {{Horizontal}} | ||