ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ: Засвар хоорондын ялгаа
Edit |
Spelling |
||
| (4 завсрын хувилбар ижил хэрэглэгч харагдахгүй байна) | |||
| 1-р мөр: | 1-р мөр: | ||
<div style="max-height: 80vh; writing-mode: vertical-lr; font-family: 'Noto Sans Mongolian'"> | <div style="max-height: 80vh; writing-mode: vertical-lr; font-family: 'Noto Sans Mongolian'"> | ||
<br> | |||
<span style="color:Blue; max-height: 30vh;">ᠡᠨᠡ ᠨᠡᠢᠢᠲᠡᠯᠡᠯ ᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠵᠢᠯ ᠦᠨ ᠬᠦᠮᠦᠰ <br>(<span style="color:Red;">ᠮᠠᠲ᠋ᠾᠧᠮᠠᠲ᠋ᠢᠭᠴᠢᠳ᠂ ᠪᠠᠭᠰᠢ ᠨᠠᠷ</span>)<br> ᠬᠢᠨᠠᠨ ᠵᠠᠰᠠᠪᠤᠷᠢᠯᠠᠬᠤ ᠱᠠᠭᠠᠷᠳᠠᠯᠭᠠᠲᠠᠢ</span><br><br> | |||
<span style="color:Blue; writing-mode: horizontal-tb;">Энэ<br>нийтлэлийг<br>мэргэжлийн<br>хүмүүс<br>(<span style="color:Red;">математикчид,<br>багш нар</span>)<br>хянан<br>засварлах<br>шаардлагатай</span> | |||
<br><br> | |||
__TOC__ | __TOC__ | ||
<br> | |||
=ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ= | =ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ= | ||
<br> | <br> | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
|[[File:Parabola animada.gif|thumb|center]] | |[[File:Parabola animada.gif|thumb|center]] | ||
|style = "height: 50px;"|ᠲᠥᠪ ᠴᠡᠭ ᠪᠠ ᠲᠤᠬᠠᠢ ᠢᠢᠨ | |style = "height: 50px;"|ᠲᠥᠪ ᠴᠡᠭ ᠪᠠ ᠲᠤᠬᠠᠢ ᠢᠢᠨ ᠰᠢᠯᠤᠭᠤᠨ ᠡᠴᠡ ᠠᠳᠠᠯᠢ ᠵᠠᠢ ᠳ᠋ᠤ ᠪᠠᠢᠢᠷᠢᠯᠠᠬᠤ ᠴᠡᠭ ᠦᠳ ᠦᠨ ᠣᠯᠠᠨᠯᠢᠭ ᠢ ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ ᠭᠡᠨ ᠡ᠋ ᠃ | ||
|} | |} | ||
ᠲᠤᠬᠠᠢ ᠢᠢᠨ ᠴᠡᠭ ᠪᠠ ᠲᠤᠬᠠᠢ ᠢᠢᠨ ᠰᠢᠯᠤᠭᠤᠨ ᠡᠴᠡ ᠠᠳᠠᠯᠢ ᠵᠠᠢ ᠳ᠋ᠤ ᠪᠠᠢᠢᠷᠢᠯᠠᠬᠤ ᠴᠡᠭ ᠦᠳ ᠦᠨ ᠣᠯᠠᠨᠯᠢᠭ ᠢ <b>ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ</b><sup>parabola</sup> ᠬᠡᠮᠡᠮᠦᠢ᠃ | |||
ᠥᠭᠡᠷ ᠡ᠋ ᠪᠡᠷ ᠬᠡᠯᠡᠪᠡᠯ ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ ᠠᠨᠤ ᠲᠥᠪ ᠴᠡᠭ ᠪᠤᠶᠤ ᠹᠣᠻᠦ᠋ᠰ<sup>focus</sup> ᠴᠡᠭ ᠪᠠ ᠳᠢᠷᠧᠻᠲ᠋ᠷᠢᠰ<sup>directrix</sup> ᠰᠢᠯᠤᠭᠤᠨ ᠡᠴᠡ ᠪᠠᠨ ᠠᠳᠠᠯᠢ ᠵᠠᠢ ᠳ᠋ᠤ ᠠᠯᠤᠰᠯᠠᠭᠳᠠᠭᠰᠠᠨ ᠴᠡᠭ ᠦᠨ ᠣᠯᠠᠨᠯᠢᠭ ᠪᠣᠯᠬᠤ ᠬᠠᠪᠲᠠᠭᠠᠢ ᠮᠤᠷᠤᠢ ᠱᠤᠭᠤᠮ ᠶᠤᠮ᠃<ref>[https://www.intmath.com/plane-analytic-geometry/4-parabola.php Interactive Mathematics. The Parabola]. ᠬᠠᠨᠳᠤᠭᠰᠠᠨ 2021/04/10</ref> | |||
ᠲᠡᠭᠦᠨᠴᠢᠯᠡᠨ ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ ᠨᠢ ᠳᠤᠭᠤᠢ ᠻᠣᠨᠦ᠋ᠰ ᠤᠨ<sup>конус</sup> ᠭᠠᠳᠠᠷᠭᠤ ᠪᠠ ᠬᠠᠪᠲᠠᠭᠠᠢ ᠢᠢᠨ ᠣᠭᠲᠤᠯᠤᠯᠴᠠᠯ ᠶᠤᠮ᠃<ref name=":0">[https://www.varsitytutors.com/hotmath/hotmath_help/topics/parabolas Varsity Tutors. Hotmath. Parabolas]. ᠬᠠᠨᠳᠤᠭᠰᠠᠨ 2021/04/10</ref> | |||
ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ ᠲᠣᠯᠢᠨ | ᠲᠣᠭᠤᠷᠢᠭ᠂ ᠧᠯᠯᠢᠫᠰ<sup>ellipse</sup>᠂ [[ᠾᠢᠫᠧᠷᠪᠣᠯ]]<sup>hyperbola</sup>᠂ ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ - ᠡᠳᠡᠭᠡᠷ ᠨᠢ ᠻᠣᠨᠦ᠋ᠰ ᠤᠨ ᠣᠭᠲᠤᠯᠤᠯ ᠪᠠᠢᠢᠳᠠᠭ᠃ <ref>[https://www.mathsisfun.com/geometry/conic-sections.html Math is Fun. Conic Sections]. ᠬᠠᠨᠳᠤᠭᠰᠠᠨ 2021/04/10</ref> | ||
ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ ᠲᠣᠯᠢᠨ ᠲᠡᠭᠰᠢ ᠬᠡᠮᠲᠦ ᠳᠦᠷᠰᠦ ᠲᠡᠢ ᠮᠤᠷᠤᠢ ᠪᠢᠯᠡ᠃ | |||
<br><br> | <br><br> | ||
==ᠲᠡᠭᠰᠢᠳᠬᠡᠯ== | ==ᠲᠡᠭᠰᠢᠳᠬᠡᠯ== | ||
ᠻᠸᠠᠲᠷᠠᠲ<sup>quadratic</sup> ᠲᠡᠭᠰᠢᠳᠬᠡᠯ ᠦᠨ ᠭᠷᠠᠫᠾᠢᠻ<sup>graphic</sup> ᠨᠢ ᠨᠤᠮᠤ ᠬᠡᠯᠪᠡᠷᠢ ᠲᠡᠢ ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ ᠪᠠᠢᠢᠳᠠᠭ᠃<ref name=":0" /> | |||
ᠻᠸᠠᠲᠷᠠᠲ<sup>quadratic</sup> ᠲᠡᠭᠰᠢᠳᠬᠡᠯ ᠦᠨ | |||
ᠻᠸᠠᠲᠷᠠᠲ ᠲᠡᠭᠰᠢᠳᠬᠡᠯ ᠨᠢ ᠳᠠᠷᠠᠭᠠᠬᠢ ᠪᠠᠢᠢᠳᠠᠯ ᠢᠢᠠᠷ ᠪᠢᠴᠢᠭᠳᠡᠳᠡᠭ᠄ | ᠻᠸᠠᠲᠷᠠᠲ ᠲᠡᠭᠰᠢᠳᠬᠡᠯ ᠨᠢ ᠳᠠᠷᠠᠭᠠᠬᠢ ᠪᠠᠢᠢᠳᠠᠯ ᠢᠢᠠᠷ ᠪᠢᠴᠢᠭᠳᠡᠳᠡᠭ᠄ | ||
| 46-р мөр: | 44-р мөр: | ||
ᠮᠥᠨ <span style="writing-mode: horizontal-tb;">a</span> ᠨᠢ <span style="writing-mode: horizontal-tb;">0</span> ᠪᠤᠰᠤ ᠤᠳᠬ ᠠ᠋ ᠲᠠᠢ ᠪᠠᠢᠢᠨ ᠠ᠋᠃ | ᠮᠥᠨ <span style="writing-mode: horizontal-tb;">a</span> ᠨᠢ <span style="writing-mode: horizontal-tb;">0</span> ᠪᠤᠰᠤ ᠤᠳᠬ ᠠ᠋ ᠲᠠᠢ ᠪᠠᠢᠢᠨ ᠠ᠋᠃ | ||
<br><br> | <br><br> | ||
{| class="wikitable" | |||
== | |[[File:Axis_of_symmetry_of_a_parabola.gif|thumb|center]] | ||
|style = "height: 100px;"|<span style="writing-mode: horizontal-tb;">b</span> ᠢᠢᠨ ᠤᠳᠬ ᠠ᠋ | |||
|} | |||
<math>y=x^2</math> | |||
ᠬᠡᠯᠪᠡᠷᠢ ᠢᠢᠨ ᠹᠦᠨ᠍ᠻᠼᠢ ᠢᠢᠨ<sup>function</sup> ᠭᠷᠠᠫᠾᠢᠻ ᠴᠤ ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ ᠪᠠᠢᠢᠬᠤ ᠠᠭᠠᠳ ᠡᠨᠡ ᠨᠢ <math>a = 1</math> ᠪᠥᠭᠡᠳ <math>b = c = 0</math> ᠪᠠᠢᠢᠬᠤ ᠦᠶ ᠡ᠋ ᠢᠢᠨ ᠲᠣᠬᠢᠶᠠᠯᠳᠠ ᠶᠤᠮ᠃ | |||
ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ ᠤᠨ ᠲᠡᠭᠰᠢᠳᠬᠡᠯ ᠦᠨ ᠰᠣᠩᠭᠤᠳᠠᠭ ᠬᠡᠯᠪᠡᠷᠢ ᠨᠢ ᠳᠠᠷᠠᠭᠠᠬᠢ ᠪᠠᠢᠢᠳᠠᠯ ᠢᠢᠠᠷ ᠪᠢᠴᠢᠭᠳᠡᠳᠡᠭ᠄ | |||
<br><br> | <br><br> | ||
<math>y^2=2px</math> ᠡᠭᠦᠨ ᠳ᠋ᠦ᠄ <math>p > 0</math> ᠪᠠᠢᠢᠬᠤ ᠠᠭᠠᠳ ᠹᠣᠻᠦ᠋ᠰ ᠪᠠ ᠳ᠋ᠢᠷᠧᠻᠲ᠋ᠷᠢᠰ ᠦᠨ ᠬᠣᠭᠤᠷᠤᠨᠳᠤᠬᠢ ᠵᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠲᠡᠩᠴᠡᠨ ᠡ᠋᠃ | |||
<br> | |||
<br> | |||
{| class="wikitable" | |||
|[[File:Parts of a Parabola.JPG|thumb|center]] | |||
|style = "height: 100px;"|<math>p</math> ᠨᠢ ᠹᠣᠻᠦ᠋ᠰ ᠪᠠ ᠳ᠋ᠢᠷᠧᠻᠲ᠋ᠷᠢᠰ ᠦᠨ ᠬᠣᠭᠤᠷᠤᠨᠳᠤᠬᠢ ᠵᠠᠢ ᠲᠠᠢ ᠲᠡᠩᠴᠡᠨ ᠡ᠋ | |||
|} | |||
==ᠨᠡᠷ ᠡ᠋ ᠲᠣᠮᠢᠶᠠᠯᠠᠯ== | |||
ᠫᠠᠷᠠᠪᠣᠯ - parabola - парабола | |||
ᠴᠡᠭ - point - точка | |||
ᠣᠯᠠᠨᠯᠢᠭ - set - множество | |||
ᠮᠤᠷᠤᠢ - curve - кривая | |||
ᠲᠡᠭᠰᠢᠳᠬᠡᠯ - equation - уравнение | |||
ᠲᠡᠩᠴᠡᠳᠬᠡᠯ ᠪᠢᠰᠢ - inequality - неравенство | |||
ᠲᠣᠮᠢᠶ ᠠ᠋ - formula - формула | |||
ᠹᠦᠨ᠍ᠻᠼᠢ - function - функция | |||
ᠹᠣᠻᠦ᠋ᠰ - focus - фокус | |||
ᠳ᠋ᠢᠷᠧᠻᠲ᠋ᠷᠢᠰ - directrix - директриса | |||
ᠲᠡᠭᠰᠢ ᠬᠡᠮ - symmetry - симметрия | |||
==ᠤᠶᠠᠯᠳᠤᠭ ᠠ᠋ ᠲᠠᠢ ᠨᠡᠢᠢᠲᠡᠯᠡᠯ== | |||
[[ᠾᠢᠫᠧᠷᠪᠣᠯ]]<br><br> | |||
==ᠡᠬᠢ ᠰᠤᠷᠪᠤᠯᠵᠢ== | ==ᠡᠬᠢ ᠰᠤᠷᠪᠤᠯᠵᠢ== | ||
< | <span style="writing-mode: horizontal-tb; "><references/> | ||