Одоогийн засвар |
Таны текст |
1-р мөр: |
1-р мөр: |
| <div style = "writing-mode: vertical-lr;">
| | {{Garchig}} |
| =ᠬᠦᠴᠢᠯ= | | =ᠬᠦᠴᠢᠯ= |
| {{Horizontal}}[[File:Phosphoric-acid-3D-vdW.svg|thumb|{{Mongolian}}ᠹᠣᠰᠹᠣᠤᠷ ᠦ᠋ᠨ<br>ᠬᠦᠴᠢᠯ ᠦ᠋ᠨ<br>{{Horizontal}}3{{Z}} ᠬᠡᠮᠵᠢᠭᠳᠡᠬᠦᠨᠲᠦ<br>ᠵᠠᠭᠪᠤᠷ<br>{{Horizontal}}(H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>)]]{{Z}}
| |
| <b>ᠬᠦᠴᠢᠯ</b> ᠭᠡᠵᠦ ᠥᠭᠡᠷ ᠠ᠋ ᠪᠣᠳᠠᠰ ᠲᠤ ᠫᠷᠣᠲ᠋ᠣᠨ ᠪᠤᠶᠤ ᠤᠰᠤ ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠢᠣᠨ ᠥᠭᠴᠦ ᠴᠢᠳᠠᠬᠤ ᠪᠣᠳᠠᠰ ᠢ ᠬᠡᠯᠳᠡᠭ᠃<ref>[https://byjus.com/chemistry/acids-and-bases Byju's Learning App. Acids and Bases. ᠬᠠᠨᠳᠤᠭᠰᠠᠨ 2020/09/18]</ref><br> | | <b>ᠬᠦᠴᠢᠯ</b> ᠭᠡᠵᠦ ᠥᠭᠡᠷ ᠠ᠋ ᠪᠣᠳᠠᠰ ᠲᠤ ᠫᠷᠣᠲ᠋ᠣᠨ ᠪᠤᠶᠤ ᠤᠰᠤ ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠢᠣᠨ ᠥᠭᠴᠦ ᠴᠢᠳᠠᠬᠤ ᠪᠣᠳᠠᠰ ᠢ ᠬᠡᠯᠳᠡᠭ᠃<ref>[https://byjus.com/chemistry/acids-and-bases Byju's Learning App. Acids and Bases. ᠬᠠᠨᠳᠤᠭᠰᠠᠨ 2020/09/18]</ref><br> |
| ᠬᠦᠴᠢᠯ ᠨᠢ ᠤᠰᠤᠨ ᠳ᠋ᠤ ᠢᠰᠬᠦᠯᠡᠩ ᠠᠮᠲᠠ ᠲᠠᠢ᠂ ᠵᠠᠷᠢᠮ <ruby>ᠢᠨ᠍ᠳᠢᠻᠠᠲᠣᠷ<rt>indicator</rt></ruby> ᠦ᠋ᠨ ᠥᠩᠭᠡ ᠶ᠋ᠢ ᠥᠭᠡᠷᠡᠴᠢᠯᠡᠳᠡᠭ (ᠵᠡᠱᠢᠶᠯᠡᠪᠡᠯ᠂ ᠴᠡᠩᠬᠡᠷ <ruby>ᠯᠢᠲᠮᠦ᠋ᠰ<rt>litmus</rt></ruby> ᠦ᠋ᠨ ᠴᠠᠭᠠᠰᠤ ᠶ᠋ᠢ ᠤᠯᠠᠭᠠᠨ ᠥᠩᠭᠡ ᠲᠡᠢ ᠪᠣᠯᠭᠠᠨ ᠠ᠋)᠂ ᠵᠠᠷᠢᠮ ᠮᠧᠲ᠋ᠠᠯ (ᠵᠡᠱᠢᠶᠡᠯᠡᠪᠡᠯ᠂ ᠲᠡᠮᠦᠷ) ᠲᠠᠢ ᠤᠷᠪᠠᠯ ᠳ᠋ᠤ ᠣᠷᠤᠵᠤ ᠤᠰᠤ ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠠᠲ᠋ᠣᠮ ᠴᠢᠯᠦᠭᠡᠯᠡᠳᠡᠭ᠂ ᠵᠠᠷᠢᠮ ᠳᠠᠪᠤᠰᠤ ᠲᠠᠢ ᠤᠷᠪᠠᠯᠳᠤᠳᠠᠭ᠂ ᠵᠠᠷᠢᠮ ᠬᠢᠮᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠤᠷᠪᠠᠯ ᠢ ᠬᠤᠷᠳᠤᠰᠬᠠᠳᠠᠭ (ᠬᠦᠴᠢᠯᠲᠦ <ruby>ᠻᠠᠲᠠᠯᠢᠽ<rt>catalysis</rt></ruby>) ᠪᠣᠳᠠᠰ ᠶᠤᠮ᠃<ref>[https://www.britannica.com/science/acid Britannica. Acid (chemical compound), ᠬᠠᠨᠳᠤᠭᠰᠠᠨ 2020/09/18]</ref><br>
| | == |
| ᠬᠦᠴᠢᠯ ᠦ᠋ᠨ ᠪᠦᠲᠦᠴᠡ ᠶ᠋ᠢ ᠶᠡᠷᠦᠩᠬᠡᠢ ᠳ᠋ᠦ ᠨᠢ <br><br>
| |
| {{Horizontal}}<br><br><br><br><br><strong><span style="font-size:170%;">HA = H<sup>+</sup> + A<sup>-</sup></span></strong>{{Z}}<br><br>
| |
| ᠡᠭᠦᠨ ᠳ᠋ᠦ᠄ <br>
| |
| {{Horizontal}}HA{{Z}} ᠨᠢ ᠬᠦᠴᠢᠯ᠂<br>
| |
| {{Horizontal}}H<sup>+</sup>{{Z}} ᠨᠢ ᠫᠷᠣᠲ᠋ᠣᠨ᠂<br>
| |
| {{Horizontal}}A<sup>-</sup>{{Z}} ᠨᠢ ᠠᠨᠢᠣᠨ᠍᠃<br>
| |
| ᠡᠨᠡ ᠪᠣᠯ ᠬᠦᠴᠢᠯ <ruby>ᠳ᠋ᠢᠰᠰᠣᠼᠢᠶᠠᠴ<rt>dissociation</rt></ruby> ᠦ᠋ᠨ ᠵᠠᠭᠪᠤᠷ᠃<ref>Stahl PH, Nakamo M (2008). "Pharmaceutical Aspects of the Salt Form". In Stahl PH, Warmth CG (eds.). Handbook of Pharmaceutical Salts: Properties, Selection, and Use. Weinheim: Wiley-VCH. pp. 92–94. ISBN 978-3-906390-58-1</ref><br>
| |
| ᠵᠢᠱᠢᠶᠡᠯᠡᠪᠡᠯ᠄<br><br>
| |
| {{Horizontal}}<big><big>HCl</big></big>{{Z}} ᠳᠠᠪᠤᠰᠤᠨ ᠤ ᠬᠦᠴᠢᠯ ᠪᠤᠶᠤ <ruby>ᠻᠯᠣᠷᠲᠤ<rt>chlorine</rt></ruby> ᠤᠰᠤ ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ)᠂
| |
| {{Horizontal}}<big><big>H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub></big></big>{{Z}} ᠬᠦᠬᠦᠷ ᠤᠨ ᠬᠦᠴᠢᠯ᠂
| |
| {{Horizontal}}<big><big>H<sub>3</sub>BO<sub>3</sub></big></big>{{Z}} <ruby>ᠪᠣᠷ<rt>boron</rt></ruby> ᠦ᠋ᠨ ᠬᠦᠴᠢᠯ᠃<br><br>
| |
| =ᠨᠡᠷᠡᠰᠢᠯ=
| |
| {{Horizontal}}[[File:Fluorosulfuric_acid_structure.png|thumb|{{Mongolian}}ᠹᠲ᠋ᠣᠷ<br>ᠬᠦᠬᠦᠷᠲᠤ<br>ᠬᠦᠴᠢᠯ᠃<br>ᠰᠢᠷ ᠡ᠋ ᠨᠢ<br>ᠬᠦᠬᠦᠷ ᠦ᠋ᠨ<br>ᠠᠲ᠋ᠣᠮ᠂<br>ᠨᠣᠭᠤᠭᠠᠨ ᠨᠢ<br>ᠹᠲ᠋ᠣᠷ᠂ <br>ᠤᠯᠠᠭᠠᠨ ᠨᠢ<br>ᠬᠦᠴᠢᠯ ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ᠂<br>ᠴᠠᠭᠠᠨ ᠨᠢ<br>ᠤᠰᠤ ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ<br>ᠠᠲ᠋ᠣᠮ<br>{{Horizontal}}(HFSO<sub>3</sub>){{Z}}]]{{Z}}
| |
| <br>
| |
| {| class="wikitable"
| |
| !ᠠᠨᠢᠣᠨ ᠤ<br>ᠨᠡᠷ ᠡ᠋ ᠶ᠋ᠢᠨ<br>ᠤᠭᠲᠤᠪᠤᠷᠢ
| |
| !ᠠᠨᠢᠣᠨ ᠤ<br>ᠨᠡᠷ ᠡ᠋ ᠶ᠋ᠢᠨ<br>ᠳᠠᠭᠠᠪᠤᠷᠢ
| |
| !ᠬᠦᠴᠢᠯ ᠤᠨ<br>ᠨᠡᠷ ᠡ᠋ ᠶ᠋ᠢᠨ<br>ᠤᠭᠲᠤᠪᠤᠷᠢ
| |
| !ᠬᠦᠴᠢᠯ ᠤᠨ<br>ᠨᠡᠷ ᠡ᠋ ᠶ᠋ᠢᠨ<br>ᠳᠠᠭᠠᠪᠤᠷᠢ
| |
| !ᠵᠢᠱᠢᠶ ᠡ᠋
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}per{{Z}} ᠫᠧᠷ
| |
| |{{Horizontal}}ate{{Z}} ᠊ᠠᠲ
| |
| |{{Horizontal}}per{{Z}} ᠫᠧᠷ
| |
| |{{Horizontal}}ic acid{{Z}}<br><br> ᠦ᠋ᠨ<br>ᠬᠦᠴᠢᠯ
| |
| |{{Horizontal}}perchloric acid<br>HClO<sub>4</sub>{{Z}}<br>ᠻᠯᠣᠷ ᠦ᠋ᠨ<br>ᠬᠦᠴᠢᠯ
| |
| |-
| |
| |
| |
| |{{Horizontal}}ate{{Z}} ᠊ᠠᠲ
| |
| |
| |
| |{{Horizontal}}ic acid{{Z}}<br><br> ᠊ᠲᠤ<br>ᠬᠦᠴᠢᠯ
| |
| |{{Horizontal}}chloric acid<br>HClO<sub>3</sub>{{Z}}<br>ᠻᠯᠣᠷᠲᠤ<br>ᠬᠦᠴᠢᠯ
| |
| |-
| |
| |
| |
| |{{Horizontal}}ite{{Z}} ᠊ᠢᠲ
| |
| |
| |
| |{{Horizontal}}ous acid{{Z}}<br><br> ᠊ᠲᠠᠢᠢᠪᠲᠤᠷ<br>ᠬᠦᠴᠢᠯ
| |
| |{{Horizontal}}chlorous acid<br>HClO<sub>2</sub>{{Z}}<br>ᠻᠯᠣᠷᠲᠠᠢᠢᠪᠲᠤᠷ<br>ᠬᠦᠴᠢᠯ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}hypo{{Z}} ᠾᠢᠫᠣ᠋
| |
| |{{Horizontal}}ite{{Z}} ᠊ᠢᠲ
| |
| |{{Horizontal}}hypo{{Z}} ᠾᠢᠫᠣ᠋
| |
| |{{Horizontal}}ous acid{{Z}}<br><br> ᠊ᠷᠬᠠᠭ<br>ᠬᠦᠴᠢᠯ
| |
| |{{Horizontal}}hypochlorous acid<br>HClO{{Z}}<br>ᠻᠯᠣᠷᠤᠷᠬᠠᠭ<br>ᠬᠦᠴᠢᠯ
| |
| |-
| |
| |
| |
| |{{Horizontal}}ide{{Z}} ᠊ᠢᠳ᠋
| |
| |{{Horizontal}}hydro{{Z}}<br><br> ᠊ᠲᠤ<br>ᠤᠰᠤ<br>ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ
| |
| |{{Horizontal}}ic acid{{Z}}<br><br> ᠊ᠲᠤ<br>ᠤᠰᠤ<br>ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ<br>ᠬᠦᠴᠢᠯ
| |
| |{{Horizontal}}hydrochloric acid<br>HCl{{Z}}<br>ᠻᠯᠣᠷᠲᠤ<br>ᠤᠰᠤ<br>ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ<br>ᠬᠦᠴᠢᠯ
| |
| |}
| |
| <br>
| |
| = ᠡᠷᠦᠳᠡᠰᠦ ᠬᠦᠴᠢᠯ ᠦ᠋ᠳ᠂ ᠬᠠᠷᠠᠭᠠᠯᠵᠠᠬᠤ ᠠᠨᠢᠥᠨ ᠨᠤᠭᠤᠳ =
| |
| <br>
| |
| {| class="wikitable standard"
| |
| !ᠬᠦᠴᠢᠯ
| |
| !ᠬᠦᠴᠢᠯ ᠦ᠋ᠨ<br>ᠨᠡᠷ ᠠ᠋
| |
| !ᠬᠦᠴᠢᠯ ᠦ᠋ᠨ<br>ᠦᠯᠡᠳᠡᠭᠳᠡᠯ
| |
| !ᠳᠠᠪᠤᠰᠤᠨ ᠤ<br>ᠨᠡᠷ ᠠ᠋
| |
| |-
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>3</sub>BO<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |<ruby>ᠣᠷᠲ᠋ᠣ᠋<rt>ortho</rt></ruby> <ruby>ᠪᠣᠷ ᠦ᠋ᠨ
| |
| |{{Horizontal}}BO<sub>3</sub><sup>3-</sup>
| |
| |ᠣᠷᠲ᠋ᠣ᠋ ᠪᠣᠷᠠᠲ᠋
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |ᠨᠡᠭᠦᠷᠡᠰᠦᠨ ᠤ
| |
| |{{Horizontal}}CO<sub>3</sub><sup>2-</sup>
| |
| |<ruby>ᠻᠠᠷᠪᠣᠨᠠᠲ᠋<rt>carbonate</rt></ruby>
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>2</sub>SiO<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |<ruby>ᠮᠧᠲ᠋ᠠ<rt>meta</rt></ruby> ᠴᠠᠬᠢᠭᠤᠷ ᠦ᠋ᠨ
| |
| |{{Horizontal}}SiO<sub>3</sub><sup>2-</sup>
| |
| |ᠮᠧᠲ᠋ᠠ <ruby>ᠰᠢᠯᠢᠻᠠᠲ<rt>silicate</rt></ruby>
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>4</sub>SiO<sub>4</sub>{{Z}}
| |
| |ᠣᠷᠲ᠋ᠣ᠋ ᠴᠠᠬᠢᠭᠤᠷ ᠦ᠋ᠨ
| |
| |{{Horizontal}}SiO<sub>4</sub><sup>4-</sup>
| |
| |ᠣᠷᠲ᠋ᠣ᠋ ᠰᠢᠯᠢᠻᠠᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HN<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |<ruby>ᠠᠽᠣᠲ᠋ᠲᠤ<rt>nitrous</rt></ruby> ᠤᠰᠤ ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ
| |
| |{{Horizontal}}N<sub>3</sub><sup>-</sup>
| |
| |ᠠᠽᠢᠳ᠋
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HNO<sub>2</sub>{{Z}}
| |
| |<ruby>ᠠᠽᠣᠲ᠋ᠲᠠᠢᠢᠪᠲᠤᠷ
| |
| |{{Horizontal}}NO<sub>2</sub><sup>-</sup>
| |
| |<ruby>ᠨᠢᠲ᠋ᠷᠢᠲ᠋<rt>nitrite</rt></ruby>
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HNO<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |ᠠᠽᠣᠲ᠋ ᠦ᠋ᠨ
| |
| |{{Horizontal}}NO<sub>3</sub><sup>-</sup>
| |
| |ᠨᠢᠲ᠋ᠷᠠᠲ᠋
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HPO<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |ᠮᠧᠲ᠋ᠠ <ruby>ᠹᠣᠰᠹᠣᠷ<rt>phosphorus</rt></ruby> ᠦ᠋ᠨ
| |
| |{{Horizontal}}PO<sub>3</sub><sup>-</sup>
| |
| |ᠮᠧᠲ᠋ᠠ <ruby>ᠹᠣᠰᠹᠠᠲ<rt>phosphate</rt></ruby>
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>{{Z}}
| |
| |ᠣᠷᠲ᠋ᠣ᠋ ᠹᠣᠰᠹᠣᠷ ᠦ᠋ᠨ
| |
| |{{Horizontal}}PO<sub>4</sub><sup>3-</sup>
| |
| |ᠣᠷᠲᠣ᠋ ᠹᠣᠰᠹᠠᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>3</sub>PO<sub>2</sub>{{Z}}
| |
| |ᠹᠣᠰᠹᠣᠷᠤᠷᠬᠠᠭ
| |
| |{{Horizontal}}PO<sub>2</sub><sup>3-</sup>
| |
| |ᠾᠢᠫᠣ ᠹᠣᠰᠹᠢᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>3</sub>PO<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |ᠹᠣᠰᠹᠣᠷᠲᠠᠢᠢᠪᠲᠤᠷ
| |
| |{{Horizontal}}PO<sub>3</sub><sup>3-</sup>
| |
| |ᠹᠣᠰᠹᠢᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HAsO<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |ᠮᠧᠲ᠋ᠣ ᠬᠦᠨᠴᠡᠯ ᠦ᠋ᠨ
| |
| |{{Horizontal}}AsO<sub>3</sub><sup>-</sup>
| |
| |<ruby>ᠮᠧᠲ᠋ᠠ ᠠᠷᠰᠧᠨᠠᠲ<rt>arsenate</rt></ruby>
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>3</sub>AsO<sub>4</sub>{{Z}}
| |
| |ᠣᠷᠲ᠋ᠣ᠋ ᠬᠦᠨᠴᠡᠯ ᠦ᠋ᠨ
| |
| |{{Horizontal}}AsO<sub>4</sub><sup>3-</sup>
| |
| |ᠣᠷᠲ᠋ᠣ᠋ ᠠᠷᠰᠧᠨᠠᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>2</sub>S{{Z}}
| |
| |ᠬᠦᠬᠦᠷᠲᠦ ᠤᠰᠤ ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ
| |
| |{{Horizontal}}S<sup>2-</sup>
| |
| |<ruby>ᠰᠦ᠋ᠯᠹᠢᠳ᠋<rt>sulphide</rt></ruby>
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>2</sub>SO<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |ᠬᠦᠬᠦᠷᠲᠡᠢᠢᠪᠲᠦᠷ
| |
| |{{Horizontal}}SO<sub>3</sub><sup>2-</sup>
| |
| |ᠰᠦ᠋ᠯᠹᠢᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>{{Z}}
| |
| |ᠬᠦᠬᠦᠷ ᠦ᠋ᠨ
| |
| |{{Horizontal}}SO<sub>4</sub><sup>2-</sup>
| |
| |ᠰᠦ᠋ᠯᠹᠠᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>2</sub>Se{{Z}}
| |
| |<ruby>ᠰᠧᠯᠧᠨᠲᠦ<rt>selenium</rt></ruby> ᠤᠰᠤ ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ
| |
| |{{Horizontal}}Se<sup>2-</sup>
| |
| |<ruby>ᠰᠧᠯᠧᠨᠢᠳ᠋<rt>selenide</rt></ruby>
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>2</sub>SeO<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |ᠰᠧᠯᠧᠨᠲᠡᠢᠢᠪᠲᠦᠷ
| |
| |{{Horizontal}}SeO<sub>3</sub><sup>2-</sup>
| |
| |ᠰᠧᠯᠧᠨᠢᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>2</sub>SeO<sub>4</sub>{{Z}}
| |
| |ᠰᠧᠯᠧᠨ ᠤ
| |
| |{{Horizontal}}SeO<sub>4</sub><sup>2-</sup>
| |
| |ᠰᠧᠯᠧᠨᠠᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>2</sub>Te{{Z}}
| |
| |<ruby>ᠲᠧᠯᠯᠦ᠋ᠷᠲᠦ<rt>tellurium</rt></ruby> ᠤᠰᠤ ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ
| |
| |{{Horizontal}}Te<sup>2-</sup>
| |
| |<ruby>ᠲᠧᠯᠯᠦ᠋ᠷᠢᠳ᠋<rt>telluride</rt></ruby>
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}H<sub>2</sub>TeO<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |ᠲᠧᠯᠯᠦ᠋ᠷᠲᠡᠢᠢᠪᠲᠦᠷ
| |
| |{{Horizontal}}TeO<sub>3</sub><sup>2-</sup>
| |
| |ᠲᠧᠯᠯᠦ᠋ᠷᠢᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HF{{Z}}
| |
| |ᠬᠠᠢᠢᠯᠤᠭᠤᠷ ᠦ᠋ᠨ
| |
| |{{Horizontal}}F<sup>-</sup>
| |
| |<ruby>ᠹᠲ᠋ᠣᠷᠢᠳ᠋<rt>fluoride</rt></ruby>
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HCl{{Z}}
| |
| |ᠳᠠᠪᠤᠰᠤᠨ ᠤ
| |
| |{{Horizontal}}Cl<sup>-</sup>
| |
| |ᠻᠯᠣᠷᠢᠳ᠋
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HClO{{Z}}
| |
| |ᠻᠯᠣᠷᠤᠷᠬᠠᠭ
| |
| |{{Horizontal}}ClO<sup>-</sup>
| |
| |<ruby>ᠾᠢᠫᠣ᠋<rt>hypo</rt></ruby> ᠻᠯᠣᠷᠢᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HClO<sub>2</sub>{{Z}}
| |
| |<ruby>ᠻᠯᠣᠷᠲᠠᠢᠢᠪᠲᠤᠷ<rt>chlorous</rt></ruby>
| |
| |{{Horizontal}}ClO<sub>2</sub><sup>-</sup>
| |
| |ᠻᠯᠣᠷᠢᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HClO<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |ᠻᠯᠣᠷᠲᠤ
| |
| |{{Horizontal}}ClO<sub>3</sub><sup>-</sup>
| |
| |ᠻᠯᠣᠷᠠᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HClO<sub>4</sub>{{Z}}
| |
| |ᠻᠯᠣᠷ ᠦ᠋ᠨ
| |
| |{{Horizontal}}ClO<sub>4</sub><sup>-</sup>
| |
| |<ruby>ᠫᠧᠷ<rt>per</rt></ruby> ᠻᠯᠣᠷᠠᠲ
| |
| |-ᠫᠧᠷ ᠪᠷᠣᠮᠠᠲ
| |
| |{{Horizontal}}HBr{{Z}}
| |
| |<ruby>ᠪᠷᠣᠮᠲᠤ<rt>bromine</rt></ruby> ᠤᠰᠤ ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ
| |
| |{{Horizontal}}Br<sup>-</sup>
| |
| |<ruby>ᠪᠷᠣᠮᠢᠳ᠋<rt>bromide</rt></ruby>
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HBrO{{Z}}
| |
| |ᠪᠷᠣᠮᠤᠷᠬᠠᠭ
| |
| |{{Horizontal}}BrO<sup>-</sup>
| |
| |ᠾᠢᠫᠣ᠋ ᠪᠷᠣᠮᠢᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HBrO<sub>2</sub>{{Z}}
| |
| |ᠪᠷᠣᠮᠲᠠᠢᠢᠪᠲᠤᠷ
| |
| |{{Horizontal}}BrO<sub>2</sub><sup>-</sup>
| |
| |ᠪᠷᠣᠮᠢᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HBrO<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |ᠪᠷᠣᠮᠲᠤ
| |
| |{{Horizontal}}BrO<sub>3</sub><sup>-</sup>
| |
| |ᠪᠷᠣᠮᠠᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HBrO<sub>4</sub>{{Z}}
| |
| |ᠪᠷᠣᠮ ᠦ᠋ᠨ
| |
| |{{Horizontal}}BrO<sub>4</sub><sup>-</sup>
| |
| |ᠫᠧᠷᠪᠷᠣᠮᠠᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HI{{Z}}
| |
| |<ruby>ᠢᠣᠳ᠌ᠲᠤ<rt>iodine</rt></ruby> ᠣᠰᠤ ᠲᠥᠷᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ
| |
| |{{Horizontal}}I<sup>-</sup>
| |
| |<ruby>ᠢᠣᠳᠢᠳ᠋<rt>iodide</rt></ruby>
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HIO{{Z}}
| |
| |ᠢᠣᠳᠤᠷᠬᠠᠭ
| |
| |{{Horizontal}}IO<sup>-</sup>
| |
| |ᠾᠢᠫᠣ᠋ ᠢᠣᠳᠢᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HIO<sub>2</sub>{{Z}}
| |
| |ᠢᠣᠳ᠌ᠲᠠᠢᠢᠪᠲᠤᠷ
| |
| |{{Horizontal}}IO<sub>2</sub><sup>-</sup>
| |
| |ᠢᠣᠳᠢᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HIO<sub>3</sub>{{Z}}
| |
| |ᠢᠣᠳ᠌ᠲᠤ
| |
| |{{Horizontal}}IO<sub>3</sub><sup>-</sup>
| |
| |ᠢᠣᠳᠠᠲ
| |
| |-
| |
| |{{Horizontal}}HIO<sub>4</sub>{{Z}}
| |
| |ᠢᠣᠳ᠋ ᠦ᠋ᠨ
| |
| |{{Horizontal}}IO<sub>4</sub><sup>-</sup>
| |
| |ᠫᠧᠷ ᠢᠣᠳᠠᠲ
| |
| |}
| |
| | |
| * "ᠣᠷᠲ᠋ᠣ᠋" ᠤᠭᠲᠤᠪᠤᠷᠢ ᠶ᠋ᠢ ᠣᠷᠬᠢᠵᠤ ᠪᠣᠯᠬᠤ ᠴᠤ ᠵᠥᠪᠯᠡᠬᠦ ᠦᠭᠡᠢ
| |
| <br>
| |
| =ᠤᠶᠠᠯᠳᠤᠭ ᠠ᠋ ᠲᠠᠢ ᠰᠡᠳᠦᠪ= | | =ᠤᠶᠠᠯᠳᠤᠭ ᠠ᠋ ᠲᠠᠢ ᠰᠡᠳᠦᠪ= |
| [[ᠰᠠᠭᠤᠷᠢ]]<br> | | [[ᠰᠠᠭᠤᠷᠢ]] |
| [[ᠳᠠᠪᠤᠰᠤ]]<br>
| |
| [[ᠱᠦᠯᠲᠦ]]<br>
| |
| =ᠲᠦᠯᠬᠢᠭᠦᠷ ᠦᠭᠡᠰ= | | =ᠲᠦᠯᠬᠢᠭᠦᠷ ᠦᠭᠡᠰ= |
| {{Horizontal}} | | {{Horizontal}} |
| хүчил<br>
| |
| суурь<br>
| |
| давс<br>
| |
| устөрөгч<br>
| |
| ион<br>
| |
| анион<br>
| |
| acid<br>
| |
| base<br>
| |
| salt<br>
| |
| alkali<br>
| |
| hydrogen<br>
| |
| ion<br>
| |
| anion<br>
| |
| dissociation<br>
| |
| кислота<br>
| |
| основа<br>
| |
| соль<br>
| |
| щелочь<br>
| |
| водород<br>
| |
| диссоциация<br>
| |
| {{Z}} | | {{Z}} |
| =ᠵᠡᠭᠦᠯᠲᠦ᠂ ᠡᠬᠢ ᠰᠤᠷᠪᠤᠯᠵᠢ= | | =ᠵᠡᠭᠦᠯᠲᠦ᠂ ᠡᠬᠢ ᠰᠤᠷᠪᠤᠯᠵᠢ= |
| {{Horizontal}} | | {{Horizontal}} |
|
| |
| [[Category:ᠬᠢᠮᠢ]]
| |