21:47, 13 Наймдугаар сар 2024-ий байдлаарх одоогийн засвар

ᠨᠢᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠦᠨ ᠤ ᠬᠥᠳᠡᠯᠭᠡᠭᠡᠨ ᠤ ᠬᠠᠤᠯᠢ ᠨᠤᠭᠤᠳ

ᠨᠢᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠤᠨ  ᠤ ᠬᠥᠳᠡᠯᠭᠡᠭᠡᠨ ᠊ᠦ ᠬᠠᠤᠯᠢ ᠨᠤᠭᠤᠳ ᠰᠣᠩᠭᠤᠳᠠᠭ ᠮᠸᠬᠠᠨᠢᠭ ᠤᠨ ᠬᠠᠮᠤᠭ ᠤᠨ ᠴᠢᠬᠤᠯᠠ ᠬᠠᠤᠯᠢ ᠪᠢᠯᠡ᠃ ᠠᠩᠬ᠎ᠠ ᠢᠰᠠᠻ ᠨᠢᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠤᠨ^{saac Newton}᠎ 1687 ᠣᠨ ᠳ᠋ᠤ 《ᠪᠠᠢᠢᠭᠠᠯᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠭᠦᠨ ᠤᠬᠠᠭᠠᠨ ᠤ ᠮᠠᠲ᠋ᠸᠮᠠᠲ᠋ᠢᠭ ᠵᠠᠷᠴᠢᠮ ᠤᠳ》 (ᠯᠠᠲ᠋ᠢᠨ᠎ Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica) ᠪᠦᠷᠦᠭᠡᠯ ᠳ᠋ᠦ ᠪᠡᠨ ᠨᠡᠢᠢᠲᠡᠯᠡᠭᠰᠡᠨ ᠪᠠᠢᠢᠳᠠᠭ᠃

ᠨᠢᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠤᠨ ᠤ ᠨᠢᠭᠡᠳᠦᠭᠡᠷ ᠬᠠᠤᠯᠢ

ᠵᠢᠭᠳᠡ ᠬᠥᠳᠡᠯᠭᠡᠭᠡᠨ ᠊ᠦ ᠲᠥᠯᠥᠪ ᠲᠦ ᠪᠤᠢ ᠠᠯᠢᠪᠠ ᠪᠡᠶᠡᠲᠦ ᠳ᠋ᠦ ᠭᠠᠳᠠᠭᠠᠳᠤ ᠬᠦᠴᠦ ᠪᠡᠷ ᠦᠢᠯᠡᠴᠢᠯᠡᠭᠡᠳᠦᠢ ᠨᠥᠬᠦᠴᠡᠯ ᠳ᠋ᠦ ᠬᠥᠳᠡᠯᠭᠡᠭᠡᠨ ᠤ ᠲᠡᠷᠡ ᠯᠡ ᠲᠥᠯᠥᠪ ᠲᠡᠭᠡᠨ ᠣᠷᠣᠰᠢᠨ᠎ᠠ᠃^[1] ᠨᠢᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠤᠨ  ᠤ ᠨᠢᠭᠡᠳᠦᠭᠡᠷ ᠬᠠᠦᠯᠢ ᠶ᠋ᠢ ᠮᠥᠨ ᠢᠨᠧᠷᠼᠢ ^inertia ᠶ᠋ᠢᠨ ᠬᠠᠤᠯᠢ ᠭᠡᠳᠡᠭ᠃

ᠨᠢᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠤᠨ ᠤ ᠬᠤᠶᠠᠳᠤᠭᠠᠷ ᠬᠠᠤᠯᠢ

ᠠᠯᠢᠪᠠ

ᠪᠡᠶᠡᠲᠦ ᠳ᠋ᠦ ᠭᠠᠳᠠᠭᠠᠳᠤ ᠬᠦᠴᠦᠨ ᠤ ᠦᠢᠯᠡᠴᠢᠯᠡᠯ ᠶ᠋ᠢᠡᠷ ᠡᠭᠦᠰᠦᠭᠰᠡᠨ ᠬᠤᠷᠳᠤᠳᠬᠠᠯ ᠨᠢ ᠦᠢᠯᠡᠴᠢᠯᠡᠵᠦ ᠪᠤᠢ ᠬᠦᠴᠦ ᠲᠠᠢ ᠠᠳᠠᠯᠢ ᠴᠢᠭ᠌ ᠲᠡᠢ ᠪᠦᠭᠡᠳ ᠰᠢᠭᠤᠳ ᠬᠠᠮᠢᠶᠠᠷᠤᠯᠲᠠᠢ᠂ ᠬᠠᠷᠢᠨ ᠪᠡᠶᠡᠲᠦ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠮᠠᠰ ᠲᠠᠢ ᠤᠷᠪᠠᠭᠤ ᠬᠠᠮᠢᠶᠠᠷᠤᠯᠲᠠᠢ ᠪᠠᠢᠢᠨ᠎ᠠ᠃ ^[2]

F(t) = ma(t)
ᠬᠣᠶᠠᠳᠤᠭᠠᠷ ᠬᠠᠤᠯᠢ ᠨᠢ ᠨᠢᠭᠡᠳᠦᠭᠡᠷ ᠬᠠᠤᠯᠢ ᠪᠠᠨ ᠥᠪᠡᠷ ᠲᠠᠭᠡᠨ ᠠᠭᠤᠯᠳᠠᠭ᠃ ᠦᠢᠯᠡᠴᠢᠯᠡᠵᠦ ᠪᠠᠢᠢᠭ᠎ᠠ ᠬᠦᠴᠦ ᠲᠡᠭ (0) ᠲᠡᠢ ᠲᠡᠩᠴᠡᠭᠦᠦ ᠦᠶ᠎ᠠ ᠳ᠋ᠦ ᠬᠤᠷᠳᠤᠳᠬᠠᠯ ᠲᠡᠭ (0) ᠪᠠᠢᠢᠬᠤ ᠲᠤᠯᠡ ᠵᠢᠭᠳᠡ ᠬᠤᠷᠳᠤᠲᠠᠢ ᠬᠥᠳᠡᠯᠭᠡᠭᠡᠨ ᠤ ᠲᠥᠯᠥᠪ ᠲᠡᠭᠡᠨ ᠬᠡᠪ ᠶ᠋ᠢᠡᠷ ᠣᠷᠣᠰᠢᠨ᠎ᠠ᠃

ᠨᠢᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠤᠨ ᠤ ᠭᠤᠷᠪᠠᠳᠤᠭᠠᠷ ᠬᠠᠤᠯᠢ

ᠠᠯᠢᠪᠠ ᠦᠢᠯᠡᠴᠢᠯᠡᠯ ᠳ᠋ᠤ ᠶᠠᠭ ᠲᠡᠩᠴᠡᠭᠦᠦ ᠡᠰᠡᠷᠭᠦ ᠦᠢᠯᠡᠴᠢᠯᠡᠯ ᠦᠢᠯᠡᠴᠢᠯᠡᠳᠡᠭ᠌᠃
F = -F
ᠭᠤᠷᠪᠠᠳᠤᠭᠠᠷ ᠬᠠᠤᠯᠢ ᠨᠢ ᠢᠮᠫᠦ᠋ᠯᠰ^momentum ᠬᠠᠳᠠᠭᠠᠯᠠᠭᠳᠠᠬᠤ ᠤᠳᠬ᠎ᠠ ᠶ᠋ᠢ ᠠᠭᠤᠯᠳᠠᠭ᠃ ^[3] ᠨᠢᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠤᠨ ᠤ ᠬᠥᠳᠡᠯᠭᠡᠭᠡᠨ ᠊ᠦ ᠬᠠᠤᠯᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ f = ma ᠭᠡᠬᠦ ᠡᠨᠡ ᠨᠡᠩ ᠡᠩ ᠦ᠋ᠨ ᠲᠡᠭᠰᠢᠳᠬᠡᠯ ᠳ᠋ᠦ ᠰᠣᠩᠭᠤᠳᠠᠭ ᠹᠢᠽᠢᠻ ᠦ᠋ᠨ ᠰᠢᠩᠵᠢᠯᠡᠬᠦ ᠤᠬᠠᠭᠠᠨ ᠤ ᠪᠦᠬᠦᠢᠢᠯᠡ ᠴᠣᠭᠴᠠ ᠰᠠᠭᠤᠷᠢᠯᠠᠭᠰᠠᠨ ᠪᠢᠯᠡ᠃

ᠲᠦᠯᠬᠢᠭᠦᠷ ᠦᠭᠡᠰ

Newton’s laws of motion
Законы Ньютона

ᠡᠬᠢ ᠰᠤᠷᠪᠤᠯᠵᠢ

[1] ttps://ccrma.stanford.edu/~jos/pasp/Newton_s_Three_Laws_Motion.html

[2] ttp://www.physics4kids.com/files/motion_laws.html

[3] ttps://ccrma.stanford.edu/~jos/pasp/Newton_s_Three_Laws_Motion.html

[1]

[2]

[3]

02:36, 10 Хоёрдугаар сар 2022-ий байдлаарх засвар (кодоор харах) 122.201.22.233 (яриа) (ᠨᠢᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠤᠨ ᠤ ᠬᠠᠤᠯᠢ) Tag: Visual edit ← Өмнөх засвар	21:47, 13 Наймдугаар сар 2024-ий байдлаарх одоогийн засвар (кодоор харах) Wikibilig (яриа \| оруулсан хувь нэмэр) б (Protected "Ньютоны хөдөлгөөний хуулиуд" ([Засварлах=Шинэ ба бүртгэлгүй хэрэглэгчдийг түгжих] (Дуусах хугацаа: 13:47, 13 Наймдугаар сар 2025 （UTC）) [Зөөх=Шинэ ба бүртгэлгүй хэрэглэгчдийг түгжих] (Дуусах хугацаа: 13:47, 13 Наймдугаар сар 2025 （UTC）)))
(3 дундын хувилбарууд 2 хэрэглэгчид харагдахгүй)
(Өөрчлөлт алга)

21:47, 13 Наймдугаар сар 2024-ий байдлаарх одоогийн засвар

ᠨᠢᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠦᠨ ᠤ ᠬᠥᠳᠡᠯᠭᠡᠭᠡᠨ ᠤ ᠬᠠᠤᠯᠢ ᠨᠤᠭᠤᠳ

ᠨᠢᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠤᠨ ᠤ ᠨᠢᠭᠡᠳᠦᠭᠡᠷ ᠬᠠᠤᠯᠢ