ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ: Засвар хоорондын ялгаа

No edit summary
Category
 
(16 дундын хувилбарууд өөр нэг хэрэглэгчид харагдахгүй)
1-р мөр: 1-р мөр:
<style> i {text-orientation: upright;}</style>
<div  style="max-height: 50vh; writing-mode: vertical-lr; font-family: 'Noto Sans Mongolian'">
<div  style="max-height: 50vh; writing-mode: vertical-lr; font-family: 'Noto Sans Mongolian'">
=ᠭᠤᠷᠪᠠᠲᠤ  ᠶᠢᠨ ᠲᠣᠭᠠᠯᠠᠯ  ᠤᠨ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ ᠪᠤᠶᠤ ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ=
=ᠭᠤᠷᠪᠠᠲᠤ  ᠶᠢᠨ ᠲᠣᠭᠠᠯᠠᠯ  ᠤᠨ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ ᠪᠤᠶᠤ ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ=
<p>
<p>
ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠶ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ ᠨᠢ <i>0</i>᠂<i>1</i>᠂<i>2</i>ᠭᠡᠬᠦ ᠭᠤᠷᠪᠠᠨ ᠲᠣᠭ᠎ᠠ  ᠶᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠵᠤ ᠲᠣᠭᠠᠯᠠᠬᠤ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ ᠪᠦᠭᠡᠳ ᠲᠷᠢᠲ᠋ (trit - <strong>tr<strong>inary dig<strong>it</strong>) ᠭᠡᠨ᠎ᠡ︔ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠶ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠡᠮ ᠨᠢ ᠪᠢᠨᠠᠷᠢ (ᠬᠣᠶᠠᠷᠲᠤ  ᠶᠢᠨ ᠲᠣᠭᠠᠯᠠᠯ  ᠤᠨ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ)  ᠶᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠭᠰᠠᠨ ᠡᠴᠡ log<sub><i>2</i></sub><i>3</i> ᠪᠤᠶᠤ ~1.58496 ᠳᠠᠬᠢᠨ ᠶᠡᠬᠡ ᠮᠡᠳᠡᠭᠡᠯᠡᠯ  ᠶᠢ ᠨᠢᠭᠡ ᠲᠷᠢᠨᠠᠲ  ᠳᠤᠷ ᠠᠭᠤᠯᠵᠤ ᠴᠢᠳᠠᠨ᠎ᠠ᠃</p><br>
ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠶ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ ᠨᠢ <span style="text-orientation: upright">0</span>᠂<span style="text-orientation: upright">1</span>᠂<span style="text-orientation: upright">2</span>ᠭᠡᠬᠦ ᠭᠤᠷᠪᠠᠨ ᠲᠣᠭ᠎ᠠ  ᠶᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠵᠤ ᠲᠣᠭᠠᠯᠠᠬᠤ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ ᠪᠦᠭᠡᠳ ᠲᠷᠢᠲ᠋ (trit - <strong>tr<strong>inary dig<strong>it</strong>) ᠭᠡᠨ᠎ᠡ︔ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠶ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠡᠮ ᠨᠢ ᠪᠢᠨᠠᠷᠢ (ᠬᠣᠶᠠᠷᠲᠤ  ᠶᠢᠨ ᠲᠣᠭᠠᠯᠠᠯ  ᠤᠨ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ)  ᠶᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠭᠰᠠᠨ ᠡᠴᠡ log<sub><span style="text-orientation: upright">2</span></sub><span style="text-orientation: upright">3</span> ᠪᠤᠶᠤ ~1.58496 ᠳᠠᠬᠢᠨ ᠶᠡᠬᠡ ᠮᠡᠳᠡᠭᠡᠯᠡᠯ  ᠶᠢ ᠨᠢᠭᠡ ᠲᠷᠢᠨᠠᠲ  ᠳᠤᠷ ᠠᠭᠤᠯᠵᠤ ᠴᠢᠳᠠᠨ᠎ᠠ᠃</p><br>


==ᠬᠡᠷᠡᠭᠯᠡᠭᠡ==
==ᠬᠡᠷᠡᠭᠯᠡᠭᠡ==
<p>ᠻᠣᠮᠫᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠧᠷ  ᠤᠳ ᠶᠡᠬᠡᠪᠴᠢᠯᠡᠨ ᠪᠢᠨᠠᠷᠢ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠳᠠᠭ ᠪᠣᠯ ᠵᠠᠷᠢᠮ ᠨᠢ ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠳᠠᠭ ᠪᠠᠢᠢᠨ᠎᠃ ᠮᠦᠨ ᠵᠠᠷᠢᠮ ᠻᠣᠮᠫᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠧᠷ  ᠤᠳ <i>0</i>᠂<i>1</i>᠂<i>2</i> /unbalanced/ ᠪᠢᠰᠢ <i>-1</i>᠂<i>0</i>᠂<i>1</i> /balanced ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ/  ᠶᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠵᠤ ᠬᠢᠯᠪᠠᠷ ᠬᠠᠷᠢᠴᠠᠭᠤᠯᠤᠯᠲᠠ ᠬᠢᠳᠡᠭ ᠪᠠᠢᠢᠨ᠎ᠠ᠃ ᠪᠢᠳᠡᠨ  ᠤ ᠡᠳᠦᠷ ᠪᠦᠷᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠳᠠᠭ ᠪᠢᠨᠠᠷᠢ ᠻᠣᠮᠫᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠧᠷ  ᠤᠨ ᠲᠷᠠᠨ᠍ᠽᠢᠰᠲ᠋ᠣᠷ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠲᠡᠢ ᠡᠰᠡᠪᠡᠯ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠦᠭᠡᠢ ᠭᠡᠬᠦ ᠬᠣᠶᠠᠷ ᠲᠦᠯᠦᠪ ᠲᠤ ᠣᠷᠣᠰᠢᠬᠤ ᠪᠣᠯᠣᠮᠵᠢ ᠲᠠᠢ ᠪᠣᠯ ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ ᠻᠣᠮᠫᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠧᠷ  ᠤᠨ ᠬᠢ (ᠲᠷᠠᠨ᠍ᠽᠢᠰᠲᠣᠷ ᠪᠤᠰᠤ ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ ᠯᠣᠭᠢᠻ ᠬᠠᠭᠠᠯᠭ᠎ᠠ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠳᠠᠭ) ᠭᠤᠷᠪᠠᠨ ᠲᠦᠯᠦᠪ ᠲᠤᠷ ᠣᠷᠤᠰᠢᠬᠤ ᠪᠣᠯᠤᠮᠵᠢᠲᠠᠢ᠃ [[Файл:Binaryandtrinary.png|thumb|left|ᠪᠢᠨᠠᠷᠢ ᠻᠣᠮᠫᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠧᠷ ᠪᠣᠯᠤᠨ ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ ᠻᠣᠮᠫᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠧᠷ  ᠤᠨ ᠲᠷᠠᠨ᠍ᠽᠢᠰᠲ᠋ᠣᠷ  ᠤᠨ ᠢᠯᠭᠠᠭ᠎ᠠ]]᠃ Balanced ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠵᠤ ᠪᠠᠢᠢᠭ᠎ᠠ ᠦᠢ᠎ᠡ  ᠳᠤᠷ ᠡᠶᠡᠷᠭᠦ ᠲᠣᠭ᠎ᠠ  ᠶᠢ ᠰᠦᠷᠦᠭ ᠲᠣᠭ᠎ᠠ ᠪᠣᠯᠭᠠᠬᠤ᠂ ᠪᠤᠴᠠᠭᠠᠬᠤ  ᠳᠤᠷ ᠬᠢᠯᠪᠠᠷ ᠪᠠᠢᠢᠳᠠᠭ ᠪᠠᠢᠢᠨ᠎ᠠ᠃ ᠤᠴᠢᠷ ᠨᠢ ᠪᠦᠬᠦ <i>-1</i>  ᠢ <i>1</i>᠂ <i>1</i>  ᠢ <i>-1</i> ᠪᠣᠯᠭᠠᠬᠤᠭᠠᠳ ᠯᠠ ᠪᠣᠯᠤᠨ᠎ᠠ᠃
<p>ᠻᠣᠮᠫᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠧᠷ  ᠤᠳ ᠶᠡᠬᠡᠪᠴᠢᠯᠡᠨ ᠪᠢᠨᠠᠷᠢ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠳᠠᠭ ᠪᠣᠯ ᠵᠠᠷᠢᠮ ᠨᠢ ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠳᠠᠭ ᠪᠠᠢᠢᠨ᠎᠃ ᠮᠦᠨ ᠵᠠᠷᠢᠮ ᠻᠣᠮᠫᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠧᠷ  ᠤᠳ <span style="text-orientation: upright">0</span>᠂<span style="text-orientation: upright">1</span>᠂<span style="text-orientation: upright">2</span> /unbalanced/ ᠪᠢᠰᠢ <span style="text-orientation: upright">-1</span>᠂<span style="text-orientation: upright">0</span>᠂<span style="text-orientation: upright">1</span> /balanced ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ/  ᠶᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠵᠤ ᠬᠢᠯᠪᠠᠷ ᠬᠠᠷᠢᠴᠠᠭᠤᠯᠤᠯᠲᠠ ᠬᠢᠳᠡᠭ ᠪᠠᠢᠢᠨ᠎ᠠ᠃ ᠪᠢᠳᠡᠨ  ᠤ ᠡᠳᠦᠷ ᠪᠦᠷᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠳᠠᠭ ᠪᠢᠨᠠᠷᠢ ᠻᠣᠮᠫᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠧᠷ  ᠤᠨ ᠲᠷᠠᠨ᠍ᠽᠢᠰᠲ᠋ᠣᠷ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠲᠡᠢ ᠡᠰᠡᠪᠡᠯ ᠴᠡᠨᠡᠭ ᠦᠭᠡᠢ ᠭᠡᠬᠦ ᠬᠣᠶᠠᠷ ᠲᠦᠯᠦᠪ ᠲᠤ ᠣᠷᠣᠰᠢᠬᠤ ᠪᠣᠯᠣᠮᠵᠢ ᠲᠠᠢ ᠪᠣᠯ ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ ᠻᠣᠮᠫᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠧᠷ  ᠤᠨ ᠬᠢ (ᠲᠷᠠᠨ᠍ᠽᠢᠰᠲᠣᠷ ᠪᠤᠰᠤ ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ ᠯᠣᠭᠢᠻ ᠬᠠᠭᠠᠯᠭ᠎ᠠ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠳᠠᠭ) ᠭᠤᠷᠪᠠᠨ ᠲᠦᠯᠦᠪ ᠲᠤᠷ ᠣᠷᠤᠰᠢᠬᠤ ᠪᠣᠯᠤᠮᠵᠢᠲᠠᠢ᠃ [[Файл:Binaryandtrinary.png|thumb|ᠪᠢᠨᠠᠷᠢ ᠻᠣᠮᠫᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠧᠷ ᠪᠣᠯᠤᠨ ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ ᠻᠣᠮᠫᠶᠦ᠋ᠲ᠋ᠧᠷ  ᠤᠨ ᠲᠷᠠᠨ᠍ᠽᠢᠰᠲ᠋ᠣᠷ  ᠤᠨ ᠢᠯᠭᠠᠭ᠎ᠠ]]᠃ Balanced ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠵᠤ ᠪᠠᠢᠢᠭ᠎ᠠ ᠦᠢ᠎ᠡ  ᠳᠤᠷ ᠡᠶᠡᠷᠭᠦ ᠲᠣᠭ᠎ᠠ  ᠶᠢ ᠰᠦᠷᠦᠭ ᠲᠣᠭ᠎ᠠ ᠪᠣᠯᠭᠠᠬᠤ᠂ ᠪᠤᠴᠠᠭᠠᠬᠤ  ᠳᠤᠷ ᠬᠢᠯᠪᠠᠷ ᠪᠠᠢᠢᠳᠠᠭ ᠪᠠᠢᠢᠨ᠎ᠠ᠃ ᠤᠴᠢᠷ ᠨᠢ ᠪᠦᠬᠦ <span style="text-combine-upright: all">-1</span>  ᠢ <span style="text-orientation: upright">1</span>᠂ <span style="text-combine-upright: all">1</span>  ᠢ <span style="text-combine-upright: all">-1</span> ᠪᠣᠯᠭᠤᠭᠠᠳ ᠯᠠ ᠪᠣᠯᠤᠨ᠎ᠠ᠃
ᠮᠦᠨ ᠲᠠ ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠶ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ  ᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠨ ᠦᠪᠡᠷ  ᠶᠢᠨ ᠭᠠᠷ ᠳᠡᠭᠡᠷ᠎ᠡ ᠪᠡᠨ <i>59048</i> ᠬᠥᠷᠡᠲᠡᠯ ᠲᠣᠭᠠᠯᠠᠬᠤ ᠪᠣᠯᠣᠯᠮᠵᠢᠲᠠᠢ᠃</p><br>
ᠮᠦᠨ ᠲᠠ ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠶ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ  ᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠨ ᠦᠪᠡᠷ  ᠶᠢᠨ ᠭᠠᠷ ᠳᠡᠭᠡᠷ᠎ᠡ ᠪᠡᠨ 59048 ᠬᠥᠷᠡᠲᠡᠯ ᠲᠣᠭᠠᠯᠠᠬᠤ ᠪᠣᠯᠣᠯᠮᠵᠢᠲᠠᠢ᠃</p><br>


==ᠰᠠᠯᠪᠦᠷᠢ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠡᠮ  ᠦᠳ==
==ᠲᠣᠭ᠎ᠠ ᠨᠤᠭᠤᠳ==
<div style="text-orientation: upright;">
{| class="wikitable"
|+ <span style="text-orientation: sideways; text-combine-upright: none;">{{Tm.text|text=<span style="text-orientation:upright">1</span> ᠡᠴᠡ <span style="text-orientation:upright">27</span> ᠬᠥᠷᠡᠲᠡᠯ ᠲᠣᠭ᠎ᠠ ᠨᠤᠭᠤᠳ}}</span>
|-
! <span style="text-orientation: sideways; text-combine-upright: none;">{{Tm.text|text=ᠪᠢᠨᠠᠷᠢ}}</span> !! <span style="text-orientation: sideways; text-combine-upright: none;">{{Tm.text|text=ᠲᠷᠢᠨᠠᠷᠶ}}</span> !! <span style="text-orientation: sideways; text-combine-upright: none;">{{Tm.text|text=ᠠᠷᠪᠠᠲᠤ}}</span>
|- align="center"
| 1 || 1 || 1
|- align="center"
| 10 || 2 || 2
|- align="center"
| 11 || 10 || 3
|- align="center"
| 100 || 11 || 4
|- align="center"
| 101 || 12 || 5
|- align="center"
| 110 || 20 || 6
|- align="center"
| 111 || 21 || 7
|- align="center"
| 1000 || 22 || 8
|- align="center"
| 1001 || 100 || 9
|- align="center"
| 1010 || 101 || 10
|- align="center"
| 1011 || 102 || 11
|- align="center"
| 1100 || 110 || 12
|- align="center"
| 1101 || 111 || 13
|- align="center"
| 1110 || 112 || 14
|- align="center"
| 1111 || 120 || 15
|- align="center"
| 10000 || 121 || 16
|- align="center"
| 10001 || 122 || 17
|- align="center"
| 10010 || 200 || 18
|- align="center"
| 10011 || 201 || 19
|- align="center"
| 10100 || 202 || 20
|- align="center"
| 10101 || 210 || 21
|- align="center"
| 10110 || 211 || 22
|- align="center"
| 10111 || 212 || 23
|- align="center"
| 11000 || 220 || 24
|- align="center"
| 11001 || 221 || 25
|- align="center"
| 11010 || 222 || 26
|- align="center"
| 11010 || 1000 || 27
|}
</div><br>
 
==ᠰᠠᠯᠪᠦᠷᠢ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ  ᠦᠳ==
<p>ᠮᠦᠨ ᠭᠤᠷᠪᠠᠲᠤ  ᠶᠢᠨ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠡᠮ  ᠢ ᠰᠢᠬᠠᠵᠤ ᠨᠢᠭᠡ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭᠲᠤ  ᠳᠤᠷ ᠢᠯᠡᠭᠦᠦ ᠮᠡᠳᠡᠭᠡᠯᠡᠯ ᠠᠭᠤᠯᠠᠬᠤ ᠵᠣᠷᠢᠯᠭ᠎ᠠ ᠪᠠᠷ  ᠶᠢᠰᠦᠲᠤ᠂ ᠬᠣᠷᠢᠨ ᠳᠣᠯᠤᠭᠠᠲᠤ  ᠶᠢᠨ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ  ᠤᠳ  ᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠵᠤ ᠪᠣᠯᠤᠨ᠎ᠠ᠃ ᠡᠨᠡ ᠨᠢ ᠪᠢᠨᠠᠷᠢ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ ᠨᠠᠢᠢᠮᠠᠲᠤ᠂ ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠵᠢᠷᠭᠤᠭᠠᠲᠤ  ᠶᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠳᠠᠭ ᠲᠠᠢ ᠠᠳᠠᠯᠢ ᠶᠤᠮ᠃</p><br>
<p>ᠮᠦᠨ ᠭᠤᠷᠪᠠᠲᠤ  ᠶᠢᠨ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠡᠮ  ᠢ ᠰᠢᠬᠠᠵᠤ ᠨᠢᠭᠡ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭᠲᠤ  ᠳᠤᠷ ᠢᠯᠡᠭᠦᠦ ᠮᠡᠳᠡᠭᠡᠯᠡᠯ ᠠᠭᠤᠯᠠᠬᠤ ᠵᠣᠷᠢᠯᠭ᠎ᠠ ᠪᠠᠷ  ᠶᠢᠰᠦᠲᠤ᠂ ᠬᠣᠷᠢᠨ ᠳᠣᠯᠤᠭᠠᠲᠤ  ᠶᠢᠨ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ  ᠤᠳ  ᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠵᠤ ᠪᠣᠯᠤᠨ᠎ᠠ᠃ ᠡᠨᠡ ᠨᠢ ᠪᠢᠨᠠᠷᠢ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ ᠨᠠᠢᠢᠮᠠᠲᠤ᠂ ᠠᠷᠪᠠᠨ ᠵᠢᠷᠭᠤᠭᠠᠲᠤ  ᠶᠢ ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠳᠠᠭ ᠲᠠᠢ ᠠᠳᠠᠯᠢ ᠶᠤᠮ᠃</p><br>


==ᠪᠤᠰᠤᠳ ᠲᠣᠭᠠᠯᠠᠯ  ᠤᠨ ᠰᠢᠰᠲᠧᠮ  ᠦᠳ==
==ᠪᠤᠰᠤᠳ ᠲᠣᠭᠠᠯᠠᠯ  ᠤᠨ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠧᠮ  ᠦᠳ==
[[Хоёртын тооллын систем|ᠬᠣᠶᠠᠷᠲᠣ ᠊ᠢᠢᠨ ᠲᠣᠭᠠᠯᠠᠯ ᠊ᠤᠨ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠡᠮ]]
[[Хоёртын тооллын систем|ᠬᠣᠶᠠᠷᠲᠣ ᠊ᠢᠢᠨ ᠲᠣᠭᠠᠯᠠᠯ ᠊ᠤᠨ ᠰᠢᠰᠲ᠋ᠡᠮ]]
[[Ангилал:ᠲᠧᠻᠨᠣᠯᠣᠭᠢ]]