Jump to content
Үндсэн цэс
Үндсэн цэс
хажуугийн цэсэнд шилжүүлэх
хумих
Залуурдагч
Нүүр хуудас
Сүүлийн өөрчлөлтүүд
Санамсаргүй хуудас
Help about MediaWiki
Wikibilig
Хайлт
Хайх
Бүртгүүлэх
Нэвтрэх
Өөрийн багаж хэрэгслүүд
Бүртгүүлэх
Нэвтрэх
Pages for logged out editors
learn more
Оруулсан хувь нэмэр
Хэлэлцүүлэг
Засварлах:
ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠲᠣᠭ ᠊ᠠ᠋
Хуудас
Хэлэлцүүлэг
монгол
Унших
Засварлах
Кодоор засварлах
Түүх
Хэрэглүүр
Хэрэглүүр
хажуугийн цэсэнд шилжүүлэх
хумих
Үйлдэл
Унших
Засварлах
Кодоор засварлах
Түүх
Ерөнхий
Энд холбогдсон хуудас
Өөрчлөгдчихсөн эсэх
Тусгай хуудсууд
Хуудасны мэдээлэл
Анхаар:
Та нэвтрээгүй байгаа тул ямарваа засвар хийвэл таны IP хаяг нийтэд ил харагдана.
Нэвтэрч орох
эсвэл
шинээр бүртгүүлвэл
таны оруулсан засварууд таны нэр доор бүртгэгддэг давуу талтай.
Anti-spam check. Do
not
fill this in!
<div style="max-height: 80vh; writing-mode: vertical-lr; font-family: 'Noto Sans Mongolian'"> ᠪᠣᠳᠠᠲᠤ ᠬᠡᠰᠡᠭ ᠢᠨᠦ ᠲᠡᠭ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>(0)</i></span> ᠤᠳᠬ ᠠ᠋ ᠲᠠᠢ [[ᠺᠣᠮᠫ᠊ᠯᠧᠺᠰ ᠲᠣᠭᠠ]] ᠢᠢ '''ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠲᠣᠭ ᠠ᠋''' ᠬᠠᠮᠠᠮᠦᠢ᠃ ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠲᠣᠭ ᠠ᠋ ᠢᠢ ᠺᠸᠠᠲᠷᠠᠲ<sup>quadrate</sup> ᠵᠡᠷᠭᠡ ᠳ᠋ᠦ ᠳᠡᠪᠰᠢᠭᠦᠯᠬᠦ ᠳ᠋ᠦ ᠬᠠᠰᠤᠬᠤ ᠤᠳᠬ ᠠ᠋ ᠲᠠᠢ ᠬᠠᠷᠢᠭᠤ ᠭᠠᠷᠤᠨ ᠠ᠋᠃<ref name=":0">https://www.livescience.com/42748-imaginary-numbers.html Live Science. Elaine J. Hom. What Are Imaginary Numbers? 2014/01/22. </ref> ᠲᠡᠭᠡᠬᠦ ᠪᠡᠷ ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠲᠣᠭ ᠠ᠋ ᠠᠨᠤ ᠬᠠᠰᠤᠬᠤ ᠤᠳᠬ ᠠ᠋ ᠲᠠᠶ ᠲᠣᠭᠠᠨ ᠤ ᠬᠸᠠᠲᠷᠠᠲ ᠢᠵᠠᠭᠤᠷ ᠮᠥᠨ᠃ ᠲᠡᠭ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>(0)</i></span> ᠲᠣᠭ ᠠ᠋ ᠪᠣᠳᠠᠲᠤ ᠪᠤᠶᠤ ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠲᠣᠭ ᠠ᠋ ᠠᠯᠢ ᠨᠢ ᠴᠤ ᠪᠠᠢᠢᠵᠤ ᠪᠣᠯᠤᠨ ᠠ᠋᠃ __TOC__ == ᠳᠦᠷᠰᠦᠯᠡᠯ == <br> {| class="wikitable" |+ |[[File:Rotations_on_the_complex_plane.svg|thumb]] |style = "height: 150px;"|ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠲᠣᠭᠠ ᠪᠦᠬᠦᠢ ᠲᠣᠭᠠᠴᠠᠭᠠᠯᠠᠯ ᠤᠨ ᠳᠦᠷᠰᠦᠯᠡᠯ᠃ |} <br> ᠺᠣᠮᠫ᠊ᠯᠧᠺᠰ ᠲᠣᠭᠠ ᠢᠢᠨ ᠬᠠᠪᠲᠠᠭᠠᠢ ᠨᠢ ᠬᠡᠪᠲᠡᠭᠡ ᠲᠡᠩᠬᠡᠯᠢᠭ ᠪᠠ ᠪᠣᠰᠤᠭ ᠠ᠋ ᠲᠡᠩᠬᠡᠯᠢᠭ ᠡᠴᠡ ᠪᠦᠷᠢᠳᠦᠳᠡᠭ᠃ ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠬ ᠲᠣᠭ ᠠ᠋ ᠢᠢᠨ ᠣᠯᠠᠨᠯᠢᠭ ᠪᠣᠰᠤᠭ ᠠ᠋ ᠲᠡᠩᠬᠡᠯᠢᠭ ᠲᠦ ᠪᠠᠢᠢᠷᠢᠰᠢᠳᠠᠭ᠃ ᠬᠡᠪᠲᠡᠭᠡ ᠲᠡᠩᠬᠡᠯᠢᠭ ᠲᠦ ᠪᠣᠳᠠᠲᠤ ᠲᠣᠭ ᠠ᠋ ᠢᠢ ᠪᠠᠢᠢᠷᠢᠰᠢᠭᠤᠯᠳᠠᠭ᠃ ᠭᠧᠣᠮᠧᠲ᠋ᠧᠷ ᠳᠦᠷᠰᠦᠯᠡᠯ ᠳ᠋ᠦ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>–1</i></span> ᠢᠢᠡᠷ ᠦᠷᠡᠵᠢᠭᠦᠯᠬᠦ ᠡᠬᠢᠯᠡᠯ ᠴᠡᠭ ᠢ ᠲᠣᠭᠤᠷᠢᠭᠰᠠᠨ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>180</i></span> ᠬᠡᠮ ᠦᠨ ᠡᠷᠭᠢᠯᠲᠡ ᠪᠣᠯᠤᠨ ᠠ᠋᠃ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>i</i></span> ᠲᠣᠭ ᠠ᠋ ᠪᠡᠷ ᠦᠷᠡᠵᠢᠯᠭᠦᠯᠬᠦ ᠢᠨᠦ ᠨᠠᠷᠠ ᠪᠤᠷᠤᠭᠤ “ᠡᠶᠡᠷᠭᠦ” ᠴᠢᠭ᠌ ᠲᠦ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>90</i></span> ᠬᠡᠮ ᠦᠨ ᠡᠷᠭᠢᠯᠲᠡ ᠪᠣᠯᠬᠤ ᠪᠠ ᠬᠡᠷᠪᠡ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>i2 = -1</i></span> ᠭᠡᠰᠡᠨ ᠲᠡᠭᠰᠢᠳᠬᠡᠯ ᠢᠨᠦ ᠡᠬᠢᠯᠡᠯ ᠴᠡᠭ ᠢ ᠲᠣᠭᠤᠷᠢᠭᠰᠠᠨ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>90</i></span> ᠬᠡᠮ ᠦᠨ ᠬᠣᠶᠠᠷ ᠡᠷᠭᠢᠯᠲᠡ ᠭᠡᠵᠦ ᠦᠵᠡᠪᠡᠯ ᠦᠷ ᠡ᠋ ᠳ᠋ᠦ᠋ᠩ ᠢᠨᠦ ᠭᠠᠭᠴᠠ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>180</i></span> ᠬᠡᠮ ᠦᠨ ᠡᠷᠭᠢᠯᠲᠡ ᠪᠣᠯᠤᠨ ᠠ᠋᠃ “ᠰᠥᠷᠭᠦ” (ᠨᠠᠷᠠ ᠵᠥᠪ) ᠴᠢᠭ᠌ ᠲᠦ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>90</i></span> ᠬᠡᠮ ᠡᠷᠭᠢᠬᠦ ᠢᠨᠦ ᠮᠥᠨ ᠡᠨᠡ ᠳᠦᠷᠰᠦᠯᠡᠯ ᠳ᠋ᠦ ᠨᠡᠶ᠋ᠢᠴᠡᠬᠦ ᠪᠠ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>x2 = -1</i></span> ᠭᠡᠰᠡᠨ ᠲᠡᠭᠰᠢᠳᠬᠡᠯ ᠦᠨ ᠰᠶ᠋ᠢᠳ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>−i</i></span> ᠪᠣᠯᠬᠤ ᠢ ᠬᠠᠷᠠᠭᠤᠯᠵᠤ ᠪᠠᠢᠢᠨ ᠠ᠋᠃ ᠶᠡᠷᠦᠩᠬᠡᠢᠢ ᠳ᠋ᠦ ᠪᠡᠨ ᠺᠣᠮᠫ᠊ᠯᠧᠻᠰ ᠲᠣᠭ ᠠ᠋ ᠪᠠᠷ ᠦᠷᠡᠵᠢᠯᠭᠦᠯᠬᠦ ᠢᠨᠦ ᠡᠬᠢᠯᠡᠯ ᠴᠡᠭ ᠢ ᠲᠣᠭᠤᠷᠢᠭᠤᠯᠤᠨ ᠻᠣᠮᠫ᠊ᠯᠧᠻᠰ ᠲᠣᠭᠠᠨ ᠤ ᠠᠷᠭᠤᠮᠧᠨ᠍ᠲ<sup>argument</sup> ᠢᠢᠠᠷ ᠡᠷᠭᠢᠭᠦᠯᠵᠦ᠂ ᠴᠠᠷ ᠬᠡᠮᠵᠢᠶ ᠡ᠋ ᠪᠡᠷ ᠢᠨᠦ ᠤᠷᠲᠤ ᠢᠢ ᠴᠢᠴᠠᠤᠯᠠᠬᠤ ᠦᠢᠯᠡᠳᠦᠯ ᠪᠣᠯᠤᠨᠠ᠃ ᠻᠣᠮᠫ᠊ᠯᠧᠻᠰ ᠲᠣᠭᠠᠨ ᠤ ᠠᠷᠭᠤᠮᠧᠨ᠍ᠲ ᠭᠡᠳᠡᠭ ᠢᠨᠦ ᠪᠣᠳᠠᠲᠤ ᠲᠣᠭᠠᠨ ᠤ ᠲᠡᠩᠬᠡᠯᠢᠭ ᠪᠠ ᠡᠬᠢᠯᠠᠯ ᠴᠡᠭ ᠢ ᠻᠣᠮᠫ᠊ᠯᠧᠻᠰ ᠲᠣᠭᠠ z ᠲᠡᠢ ᠬᠣᠯᠪᠤᠵᠤ ᠪᠠᠢᠢᠭᠠ ᠱᠤᠭᠤᠮ ᠬᠣᠭᠤᠷᠤᠨᠳᠤ ᠢᠢᠨ ᠥᠨᠴᠦᠭ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>φ</i></span> ᠶᠤᠮ᠃ <br> {| class="wikitable" |+ |[[File:Complex_number_illustration_modarg.svg|thumb]] |style = "height: 150px;"|ᠪᠣᠳᠠᠲᠤ ᠲᠣᠭᠠ ᠢᠢᠨ ᠲᠡᠩᠬᠡᠯᠢᠭ ᠪᠠ ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠲᠣᠭᠠ ᠢᠢᠨ ᠲᠡᠩᠬᠡᠯᠢᠭ ᠲᠦ ᠻᠣᠮᠫ᠊ᠯᠧᠻᠰ<sup>complex</sup> ᠲᠣᠭᠠ ᠢᠢᠨ ᠠᠷᠭᠤᠮᠧᠨ᠍ᠲ<sup>argument</sup> ᠨᠢ ᠥᠨᠴᠦᠭ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>φ</i></span>᠃ |} <br> ==ᠬᠡᠷᠡᠭᠯᠡᠭᠡ== [[ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠨᠢᠭᠡᠴᠡ]] ᠢᠢ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>i</i></span> ᠦᠰᠦᠭ ᠢᠢᠡᠷ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭᠯᠡᠬᠦ ᠠᠭᠠᠳ ᠧᠯᠧᠺᠲ᠋ᠷᠣᠨᠢᠭ᠌ ᠲᠦ<sup>electronic</sup> <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>j</i></span> ᠦᠰᠦᠭ ᠢᠢᠡᠷ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭᠯᠡᠨ ᠡ᠋᠃ ᠡᠨᠡ ᠢᠨᠦ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>i</i></span> ᠦᠰᠦᠭ ᠢᠢᠡᠷ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭᠯᠡᠳᠡᠭ ᠴᠠᠬᠢᠯᠭᠠᠨ ᠭᠦᠶᠦᠳᠡᠯ ᠡᠴᠡ ᠢᠯᠭᠠᠬᠤ ᠱᠠᠭᠠᠷᠳᠠᠯᠭ ᠠ᠋ ᠡᠴᠡ ᠤᠷᠭᠤᠨ ᠭᠠᠷᠤᠭᠰᠠᠨ ᠤᠯᠠᠮᠵᠢᠯᠠᠯ ᠶᠤᠮ᠃ ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠲᠣᠭ ᠠ᠋ ᠧᠯᠧᠺᠲ᠋ᠷᠣᠨᠢᠭ᠌ ᠲᠦ᠂ ᠢᠯᠠᠩᠭᠤᠶ ᠠ᠋ ᠬᠤᠪᠢᠰᠬᠤ ᠭᠦᠶᠦᠳᠡᠯ ᠳ᠋ᠦ ᠣᠨᠴᠤᠭᠤᠢ ᠠᠴᠢ ᠬᠣᠯᠪᠤᠭᠳᠠᠯ ᠲᠠᠢ᠃ ᠬᠤᠪᠢᠰᠬᠤ ᠭᠦᠶᠦᠳᠡᠯ ᠰᠢᠨᠦ᠋ᠰ<sup>sinus</sup> ᠳᠣᠯᠭᠢᠶᠠᠨ ᠳᠤ ᠨᠡᠮᠡᠬᠦ ᠪᠠ ᠬᠠᠰᠤᠬᠤ ᠢᠢᠨ ᠬᠣᠭᠤᠷᠤᠨᠳᠤ ᠰᠣᠯᠢᠭᠳᠠᠳᠠᠭ᠃<ref>https://www.electricaltechnology.org/2013/07/active-reactive-apparent-and-complex.html Electrical Technology. Active, Reactive, Apparent and Complex Power. ᠬᠠᠨᠳᠤᠭᠰᠠᠨ 2021/07/31</ref> <br> {| class="wikitable" |+ |[[File:Cmplxpower.svg|thumb]] |style = "height: 150px;"|ᠬᠤᠪᠢᠰᠬᠤ ᠭᠦᠶᠦᠳᠡᠯ ᠪᠦᠬᠦᠢ ᠡᠷᠴᠢᠮ ᠬᠦᠴᠦ᠃ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>P</i></span> ᠢᠨᠦ ᠢᠳᠡᠪᠬᠢᠲᠦ ᠴᠢᠳᠠᠯ᠂ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>Q</i></span> ᠢᠨᠦ ᠬᠠᠷᠢᠭᠤ ᠢᠳᠡᠪᠬᠢᠲᠦ ᠴᠢᠳᠠᠯ᠂ <span style="writing-mode: horizontal-tb;"><i>S</i></span> ᠨᠡᠶ᠋ᠢᠯᠡᠪᠦᠷᠢ ᠴᠢᠳᠠᠯ᠃ |} <br> ᠳᠣᠯᠭᠢᠶᠠᠨ ᠢ ᠶᠠᠪ ᠴᠠᠪ ᠲᠠᠭᠠᠷᠠᠭᠤᠯᠬᠤ ᠬᠡᠴᠡᠭᠦᠦ ᠲᠤᠯᠠ ᠬᠤᠪᠢᠰᠬᠤ ᠭᠦᠶᠦᠳᠡᠯ ᠦᠳ ᠢ ᠳᠠᠪᠬᠤᠷᠯᠠᠬᠤ ᠨᠡᠨ ᠲᠦᠪᠡᠭ ᠲᠡᠢ᠃ ᠬᠠᠷᠢᠨ ᠲᠥᠰᠦᠭᠡᠯᠡᠯ ᠭᠦᠶᠦᠳᠡᠯ ᠢ ᠪᠣᠳᠠᠲᠤ ᠲᠣᠭ ᠠ᠋ ᠨᠤᠭᠤᠳ ᠲᠠᠶ ᠬᠣᠣᠰᠮᠠᠭᠯᠠᠭᠤᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠢᠢᠠᠷ ᠬᠤᠪᠢᠰᠬᠤ ᠭᠦᠶᠦᠳᠡᠯ ᠦᠨ ᠲᠣᠭᠠᠴᠠᠭ ᠠ᠋ ᠬᠢᠵᠦ᠂ ᠴᠠᠬᠢᠯᠭᠠᠨ ᠤ ᠣᠰᠤᠯ ᠡᠴᠡ ᠤᠷᠢᠳᠤᠴᠢᠯᠠᠨ ᠰᠡᠷᠭᠡᠢᠢᠯᠡᠬᠦ ᠲᠤᠰᠠ ᠲᠠᠢ ᠪᠠᠢᠢᠳᠠᠭ᠃ ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠲᠣᠭ ᠠ᠋ ᠢᠢ ᠮᠥᠨ ᠰᠢᠭ᠌ᠨᠠᠯ<sup>signal</sup> ᠪᠣᠯᠪᠠᠰᠤᠷᠠᠭᠤᠯᠬᠤ ᠲᠧᠺᠨᠣᠯᠣᠭᠢ ᠳ᠋ᠤ<sup>technology</sup> ᠠᠰᠢᠭᠯᠠᠳᠠᠭ᠃ ᠡᠨᠡ ᠨᠢ ᠡᠭᠦᠷ ᠦᠨ ᠬᠣᠯᠪᠤᠭ ᠠ᠋᠂ ᠤᠲᠠᠰᠤ ᠦᠭᠡᠢ ᠳᠠᠮᠵᠢᠭᠤᠯᠤᠯᠲᠠ᠂ ᠷᠠᠳᠠᠷ<sup>radar</sup>᠂ ᠪᠢᠣᠯᠣᠭᠢ<sup>biology</sup> (ᠲᠠᠷᠢᠬᠢᠨ ᠤ ᠳᠣᠯᠭᠢᠶᠠᠨ) ᠰᠤᠳᠤᠯᠬᠤ ᠳ᠋ᠤ ᠬᠠᠮᠢᠶᠠᠷᠤᠨ ᠠ᠋᠃ ᠶᠡᠷᠦ᠂ ᠰᠢᠨᠦ᠋ᠰ ᠪᠠ ᠺᠣᠰᠢᠨᠦ᠋ᠰ<sup>cosinus</sup> ᠳᠣᠯᠭᠢᠶᠠᠨ ᠪᠦᠬᠦᠢ ᠵᠦᠢᠯ ᠢ ᠬᠡᠮᠵᠢᠬᠦ᠂ ᠲᠣᠭᠠᠴᠠᠭᠠᠯᠬᠤ ᠳ᠋ᠤ ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠲᠣᠭ ᠠ᠋ ᠴᠢᠬᠤᠯᠠ ᠬᠡᠷᠡᠭ ᠲᠡᠢ᠃<ref name=":0" /> ==ᠨᠡᠷ ᠡ᠋ ᠲᠣᠮᠢᠶᠠᠯᠠᠯ== ᠪᠣᠳᠠᠲᠤ ᠲᠣᠭᠠ - real number - действительное число ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠨᠢᠭᠡᠴᠡ - imaginary unit - мнимая единица ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠲᠣᠭᠠ - imaginary number - чисто мнимое число ᠺᠣᠮᠫ᠊ᠯᠧᠺᠰ ᠲᠣᠭᠠ - complex number - комплексное число ᠪᠣᠳᠠᠲᠤ ᠬᠡᠰᠡᠭ - real part - действительная часть ᠬᠠᠭᠤᠷᠮᠠᠭ ᠬᠡᠰᠡᠭ - imaginaty part - мнимая часть ᠲᠡᠩᠬᠡᠯᠢᠭ - axis - ось ᠣᠯᠠᠨᠯᠢᠭ - set - множество ᠡᠶᠡᠷᠭᠦ - positive - положительный ᠰᠥᠷᠭᠦ - negative - отрицательный ᠲᠡᠭᠰᠢᠳᠬᠡᠯ - equation - уравнение ᠡᠷᠭᠢᠯᠲᠡ - rotation - поворот ᠬᠡᠮ - degree - градус ==ᠡᠬᠢ ᠰᠤᠷᠪᠤᠯᠵᠢ== <div style="writing-mode: horizontal-tb; "><References/> [[Ангилал:ᠮᠠᠲ᠋ᠾᠧᠮᠠᠲᠢᠭ]]
Товч агуулга:
Wikibilig-д оруулсан бүх хувь нэмрийг бусад хэрэглэгчид засварлаж, өөрчилж, устгаж болдгийг анхаарна уу. Хэрэв та өөрийн хувь нэмрээ бусдад засварлуулах, тараагдуулахыг хүсэхгүй байгаа бол энд битгий оруулаарай.
Та мөн үүнийг өөрөө бичсэн, эсвэл нийтийн өмчид тавигдсан буюу үүнтэй адилтгаж болох сангаас хуулж тавьсан бүтээл гэдгээ амласан байгааг анхаараарай (дэлгэрэнгүй мэдээллийг
Wikibilig:Зохиогчийн эрх
-с авна уу).
ЗОХИОГЧИЙН ЭРХ БҮХИЙ БҮТЭЭЛИЙГ ЗӨВШӨӨРӨЛГҮЙГЭЭР ТАВИХИЙГ ХОРИГЛОНО!
Цуцлах
Засвар хийх тухай тусламж
(шинэ цонх нээгдэнэ)
Toggle limited content width